Утре Германија гласа. Утре Германците ќе излезат на гласање да изберат 630 пратеници кои ќе седнат во Бундестагот.

Зошто сега се одржуваат изборите?

Овие избори дојдоа откако две регионални гласања не дадоа многу поволни резултати за партиите во коалицијата на канцеларот Олаф Шолц. Таа ја сочинуваа Социјалдемократската партија (СПД), Зелените и либералите од Слободната демократска партија (ФДП).

Во ноември 2024 година, во услови на тензии околу планираната економска политика и прашањето за долгот, канцеларката го отпушти либералниот министер за финансии Кристијан Линднер. Оваа одлука доведе до колапс на коалицијата што ја предводеше и го принуди да побара гласање за доверба на Бундестагот, кој го загуби на 15 јануари 2025 година. (со 207 гласа „за“, 394 „против“ и 116 „воздржани“). Набргу потоа, претседателот Франк-Валтер Штајнмаер го распушти законодавниот дом и ги закажа изборите за 23 февруари, шест месеци порано од претходно утврдениот датум на 28 септември.

Како се одвиваат изборите?

Германскиот изборен систем решително го следи принципот на пропорционална застапеност. Оваа филозофија беше дополнително засилена со реформата на изборниот систем усвоена во 2023 година.

Граѓаните дадоа два гласа на истото гласачко ливче: еден за изборната единица, а другиот за областа („покраина“). „Првиот глас“ му овозможува на гласачот да предложи еден од кандидатите од нивната изборна единица. „Второто гласање“ му овозможува на гласачот да избере една од партиите кои ќе учествуваат во секоја од 16-те провинции гласајќи за листа на партиски кандидати.

Националниот резултат добиен од „вторите гласови“ го одредува бројот на места во Бундестагот за секоја партија. Меѓутоа, во оваа пропорционална распределба на мандатите учествуваат само партиите кои собрале најмалку 5% од гласовите на национално ниво или освоиле најмалку три изборни единици преку „првите гласови“. Сите други формации се исфрлени од пресметките.

Последниот чекор е да се доделат места за секоја партија. Предност имаат кандидатите на прво место во нивните изборни единици. Потоа се земаат дополнителни кандидати за секоја провинција. Доколку е потребно се земаат од регионалните кандидатски листи. Затоа е можно кандидатите кои се на прво место во нивната изборна единица да не бидат дел од Бундестагот. Значи тоа зависи поради нискиот национален резултат на нивната партија.

Што предвидуваат социолошките истражувања?

Насловот на оваа анализа гласи „Дали за првпат во историјата ќе победи крајната десница?“, а ако треба да дадеме краток одговор на ова веројатно би бил НЕ. Иако според некои анкети крајната десница АФД беше во водство, сепак според други анкети тие се на второ место. Но, сепак од нив можно е да зависи идната влада.

Во продолжение може да погледенте и детално за идеолошкиот спектар на партиите во Германија.

Десницата, претставена од Христијанско-демократската унија (ЦДУ, заедно со нејзиниот баварски партнер Христијанско-социјалната унија – ЦСУ), има значително водство – околу 30% поддршка. Од летото 2024 година екстремно десничарската Алтернатива за Германија го зазеде второто место, заменувајќи ја Социјалдемократската партија, која падна на третото место. Зелените, кои во летото 2022 г накратко го зазедоа второто место во анкетите, неодамна се рангирани на четвртото место според податоците од социолошките истражувања.

  • Демохристијани (ЦДУ/ЦСУ)
    Крајната десница (AfG)
    Социјалдемократите (СПД)
    Зелените (Алијанса 90/Зелените)
    Популистичка левица (BSW)
    Либерали (ФДП)
    Радикална левица (Die Linke)

Реномираниот Europe Elects пред само три дена излезе со анкета каде на прво место убедливо се рангирани демохристијаните, а веднаш зад нив се крајните десничари АФД.

Како се формираат коалиции во Германија?

Поради изборниот систем во земјата, исклучително ретко се случува една партија да добие мнозинство во Бундестагот. Ова се случи само еднаш – во 1957 година. од ЦДУ/ЦСУ. Поради ова, германскиот политички живот се карактеризира со коалиции формирани помеѓу партиите кои се обединуваат за да владеат заедно откако ќе се соочат една против друга за време на изборите.

Бидејќи нивните платформи тешко се усогласуваат, може да поминат неколку месеци за да се постигне договор за коалиција врз основа на кој може да се формира кабинетот. Последниот договор беше постигнат во ноември 2021 година. меѓу СПД, Зелените и ФДП, кои се обединија под водство на Шолц по два месеци преговори, а беа долги 177 страници.

На големата коалиција предводена од Ангела Меркел од 2013 година и беа потребни два месеци преговори за да се договори за коалицискиот договор од 170 страници меѓу демохристијаните и социјалдемократите.

Во 2025 г Неколку сценарија за потенцијална коалиција изгледаат можни со оглед на актуелните анкети. До неодамна, AfD беше изолирана со политика на исклучување позната како „заштитен ѕид“ (кој неодамна пропадна), но дури и денес се чини дека е неверојатен партнер во која било идна влада.

Обраќање на Илон Маск

Многу контроверзии отвори и обраќањето на Илон Маск каде ја поддржа крајната десница АФД.

‘ГЕРМАНЦИТЕ ТРЕБА ДА СЕ ГОРДЕАТ ШТО СЕ ГЕРМАНЦИ’“: Илон Маск со видео-порака на митинг на крајнодесничкарската AFD

Избори во Германија 2025 година / Утре Германија гласа
Утре Германија гласа – Илон Маск ја поддржа крајната десница

 

 

 

 

 

Можни коалиции

Со оглед на нивната позиција во анкетите, конзервативците од ЦДУ/ЦСУ најверојатно ќе водат идната коалиција. Затоа, тие би владееле или во коалиција со социјалдемократите и/или либералната ФДП, помеѓу 2005 и 2021 година, или во тринасочен сојуз со Зелените и ФДП (конфигурација што Германците ја нарекуваат коалиција „Јамајка“, според боите на трите партии).