Антикорупциската комисија остро реагира на именувањето на членовите на Судскиот совет и Советот на јавни обвинители во Управниот одбор на Академијата на судии и јавни обвинители. Според Комисијата, овие одлуки се спротивни на Законот за спречување на корупција и судир на интереси, како и на законот за Академијата.
Антикорупциска комисија: Повик за итно повлекување
Биљана Каракашева-Шулев, член на Антикорупциската комисија, изјави дека случајот е отворен по сопствена иницијатива. Таа упати повик до Судскиот совет и Советот на обвинители да ги поништат своите одлуки за именување членови во Управниот одбор на Академијата, бидејќи станува збор за лица кои веќе имаат судски и обвинителски функции, ставени во мирување.
• “Неопходно е да престане практиката на поставување членови од нивните редови, за да се избегне судир на интереси и акумулација на функции,” изјави Каракашева-Шулев.
Непочитување на Законот за спречување на корупција
Од Антикорупциска комисија посочуваат дека именувањето на двајца членови од Судскиот совет и Советот на јавни обвинители во Управниот одбор е спротивно на членот 44 од Законот за спречување на корупција и судир на интереси. Причината за ова е што Управниот одбор на Академијата одлучува по жалбите на кандидатите за судии и обвинители, додека советите ги избираат истите. Ова претставува директен судир на интереси.
„Државната комисија за спречување на корупцијата (ДКСК), врз основа на член 40 од деловникот, предлага да побара од Судскиот совет и Советот на јавни обвинители да преземат мерки за надминување на состојбата, со тоа што членовите на АСЈО ќе ги укинат своите одлуки кои се во спротивност со Законот за судир на интереси и Законот за АСЈО, пред почетокот на новиот мандат или најдоцна до истекот на мандатот на сегашните членови на АСЈО,“ соопштија од Комисијата.
Исклучоци од забраната
На истата седница, Антикорупциската комисија утврди дека членството на претседателката на Врховниот суд Беса Адеми и државниот јавен обвинител Љупчо Коцевски во Управниот одбор на Академијата е во согласност со друг закон кој предвидува исклучок од забраната за членство во управни и надзорни одбори. • “Во овој случај, не постои никаква основа за наводи за злоупотреба на буџетски средства,” беше истакнато од Антикорупциска, која одлучи да ја запре постапката.
„ДКСК утврди дека во овој случај назначувањето на членови на Управниот одбор е извршено во согласност со законската можност за исклучок од забраната за членство во управни и надзорни одбори. Нема акумулација на функции која е спротивна на законот, ниту основани тврдења за злоупотреба на буџетски средства. Постапката се запира,“ – одлучија од Антикорупциската комисија.
Назначувања што предизвикаа критики
Во меѓувреме, именувањето на нови членови на Управниот одбор од страна на Судскиот совет и Советот на јавни обвинители предизвика остри реакции од опозициските партии. На седницата за пратенички прашања, лидерот на ВМРО-ДПМНЕ и премиер на Македонија, Христијан Мицкоски, обвини дека опозициската партија, СДСМ, ја партизира Академијата за судии и јавни обвинители со назначување на лица блиски до опозицијата.
„Судскиот совет ја избра Антоанета Димовска за член на Управниот одбор на Академијата за судии и јавни обвинители (АСЈО) од редот на судиите. Таа е сестра на поранешната пратеничка на СДСМ, Снежана Калевска-Ванчева. Иако е назначена за член на УО на АСЈО, ова назначување е спротивно на законот бидејќи таа не е судија, туку член на Судскиот совет, што е избрана функција, и со тоа не може истовремено да има позиција во управен орган како што е УО на АСЈО, што создава судир на интереси. За нејзин заменик е назначена Емел Кранли, прва братучетка на Ветон Кранли, познат колекционер на монети и близок соработник на Оливер Спасовски, кој беше назначен за началник за спречување организиран криминал во БЈБ. Исто така, за член на УО на АСЈО од редот на јавните обвинители, Советот ја назначи Душица Димитриеска, мајка на Ема Нешкоска, актуелен член на Советот на Општина Гостивар од СДСМ и кандидат за пратеник на последните избори во ИЕ 3,“ – изјави Христијан Мицкоски на седницата за пратенички прашања.
Дополнителни случаи на судир на интереси
Антикорупциската комисија побара од Судскиот совет да покрене дисциплинска постапка против член кој преку својата функција барал одговорност за судии од Врховниот суд за предмет во кој адвокат била неговата сестра. Според Цвета Ристовска, член на Комисијата, таквата постапка е пример за непријавување на приватен интерес и директно влијание врз независноста на судството.
„Во претставката се наведува дека член на Судскиот совет поднел барање до Советот за покренување постапка за утврдување одговорност на судии од Врховниот суд, кои биле дел од Судечкиот совет што одлучувал по ревизија на одреден предмет. Во овој случај, тужената страна била застапувана од адвокатска фирма каде работи сестрата на членот на Судскиот совет,“ изјави Цвета Ристовска и додаде дека членот на Судскиот совет во своето барање обвинил дека судиите постапиле нестручно и несовесно при извршувањето на својата судиска должност.
„Членовите на Судскиот совет се обврзани да постапуваат совесно, професионално и одговорно, да почитуваат етички норми и да избегнуваат можни судири на интереси. Тие се должни да го пријават постоењето на приватен интерес и да се изземат од расправа и одлучување во такви случаи. Имајќи предвид дека блиско лице, сестрата на член на Судскиот совет, ја застапувала странката која ја изгубила постапката пред Врховниот суд, членот на Судскиот совет не смеел да постапува во случајот, ниту да се појави како иницијатор за утврдување одговорност на врховните судии,“ посочија од Антикорупциска.
Антикорупциската комисија со оваа иницијатива испраќа јасна порака дека ќе продолжи да следи и санкционира секој обид за акумулација на функции и злоупотреба на службената положба, за да се обезбеди независност и интегритет на судските и обвинителските институции во државата.
Антикорупциската комисија ги повикува на одговорност Судскиот совет и Советот на јавни обвинители за нивните одлуки непочитување на законите и потенцијалниот судир на интереси. Иако одредени членови, како што се Беса Адеми и Љупчо Коцевски, биле исклучени од постапките поради законски исклучоци, Комисијата инсистира дека мора да се почитуваат сите законски норми за да се обезбеди транспарентност и независност во работењето на судските и обвинителските институции. Ова прашање остава голем предизвик за независноста на судската власт, и Антикорупциската комисија е решена да го надгледува и контролира секој следен чекор.