Бугарските пензионери бараат итно зголемување на пензиите: ММФ со апел

Пензиите во Бугарија се ниски во однос на платите, треба да се зголемат. Проблемот ќе се реши со зголемување на стимулацијата на луѓето да плаќаат осигурување, што ќе доведе до зголемување на приходите во буџетот, а и самите пензии.

Пензиите треба да се зголемат со покачување на придонесите за социјално осигурување и отстранување на максималниот приход од социјално осигурување, како и укинување на максималната пензија. Ова го препорачува ММФ во анализа на пензискиот систем кај нашиот источен сосед.

Пензиите во Бугарија се ниски во споредба со платите, а сиромаштијата кај пензионерите е широко распространета, се вели во анализата. Сепак, дефицитот во државниот буџет за социјално осигурување расте, што може да доведе до зголемување на државниот долг, пишува „Труд“.

„Соодветноста на пензиите е ниска. Пензиите често се под минималната плата и прагот на сиромаштија, принудувајќи многу постари луѓе да продолжат да работат. Пензионерската сиромаштија останува високо во споредба со нивото на ЕУ, како и со сиромаштијата кај другите возрасни групи“, пишува во анализата на ММФ. Фондот препорачува стабилизирање на пензискиот систем со промена на формулата за утврдување пензии, т.н да се стимулира исплатата на осигурувањата.

Во моментов, пензиите во земјата се одредуваат со множење на четири индикатори – националниот просечен приход од осигурување за 12 месеци пред пензионирањето; индивидуалниот коефициент на осигуреникот,
кој го претставува односот помеѓу просечниот приход од осигурување на лицето и просечниот приход од осигурување за земјата за месеците во кои бил осигурен; периодот на осигурување; и товарот на секоја година на стаж на осигурување.
Бидејќи износот на пензиите се заснова на стаж и осигурителна заработка, наместо на реално платено осигурување, формулата им дава мал поттик на луѓето да придонесуваат во пензискиот систем, рече ММФ.

Дестимулативното плаќање на пензиски придонеси е засилено со тоа што осигуреникот ќе добие минимална пензија дури и ако неговата формула пензија е пониска од минималната.

Сегашниот систем поттикнува масовно работење без договор за вработување, како и неплаќање осигурување на дел од платата. Ова делумно објаснува зошто соодносот на социјалното осигурување на бруто домашниот производ (БДП) е низок според стандардите на ЕУ и зошто само нешто повеќе од половина од работоспособното население придонесува во задолжителниот пензиски систем, додека вработувањето на населението во работоспособна возраст надминува 70%, според ММФ.

Последните податоци на ММФ покажуваат дека придонесите за државната пензија во Бугарија се само 5 отсто од БДП на земјата, наспроти просечните 9,5 отсто за земјите од ЕУ. Придонесите за пензија се највисоки во Финска – речиси 22% од БДП на земјата.

Во моментов, пензискиот придонес во државниот буџет за социјално осигурување за оние родени пред крајот на 1959 година е 19,8%, а за оние родени по тој датум е 14,8%, а уште 5% придонесуваат во приватен универзален пензиски фонд. Во земјите на ЕУ највисоки пензиски придонеси има во Португалија – близу 35%, а на второ место е Италија со 33%. Придонесите во Словачка, Шпанија, Чешка и Грција се над 25%.