Потенцијална инвестиција за енергетска трансформација
Премиерот Христијан Мицкоски објави дека странски инвеститори покажале интерес за изградба на нова когенеративна централа во Македонија. Според него, разговорите се веќе започнати со инвеститор кој е подготвен да вложи 1 милијарда евра. Овој проект се најавува како значаен чекор за енергетската независност на државата, која, покрај стабилизирањето на цените на електричната и топлинската енергија, има цел и за намалување на загадувањето во државата.
„Потенцијален инвеститор е подготвен да вложи 1 милијарда евра во когенеративна централа, но проектот нема да се води по моделот од минатото, со стратешки закон и привилегирани цени, како што претходната влада го предложи. Сè ќе се договара по пазарни услови. Целта е државата да биде дел од овој пакет, да биде косопственик во проектот, не преку директни вложувања, туку преку обезбедување на земјиште, приклучоци и слично.“
Потенцијални придобивки од когенеративната централа
Енергетскиот експерт Константин Димитров од МАЦЕФ објаснува дека когенеративните постројки се од голема важност за Македонија. Овие централи овозможуваат оптимално искористување на енергијата со тоа што создаваат електрична и топлинска енергија во ист процес. Според Димитров, вакви проекти би можеле да донесат пониски трошоци за граѓаните. Процените укажуваат дека цената на струјата би била пониска за 35%, додека парното греење би било поевтино за околу 40%.
„Во РЕК Битола, за да се произведе еден киловат електрична енергија, потребни се 3 киловати енергија во гориво. Во когенеративна постројка, за да се произведе електрична енергија, се користат 2 киловати примарна енергија, а отпадната топлина се продава, што значи дека цената на електричната енергија е пониска за 35%, додека топлинската енергија е 40% поевтина отколку ако се произведе во котли, како сега. Во истата постројка се поставени дел за производство на електрична и дел за производство на топлинска енергија. Целта е што топлината која обично би се исфрлила во атмосферата да се искористи за загревање, наместо да биде отпадна.
Намалување на загадувањето и енергетска ефикасност
Воведувањето на когенеративни централи не само што ќе ја подобри енергетската ефикасност, туку ќе придонесе и за намалување на загадувањето, со тоа што голем број домаќинства и институции ќе може да се приклучат на системот за парно греење. Дополнително, ваквите постројки се конструирани со висок оџак кој ја намалува концентрацијата на штетни материи под дозволените граници.
Во Скопје и другите градови низ државата, мерните станици покажуваат високи нивоа на ПМ10 честички, што ја прави потребата од вакви проекти уште поголема. Екоактивистите во континуитет бараат Владата да преземе конкретни чекори за решавање на ова прашање, а изградбата на нова когенеративна централа се смета за еден од можните одговори на овие барања.
Можни позитивни ефекти и очекувања
Новата когенеративна централа би можела да го стабилизира енергетскиот сектор во Македонија, да го намали загадувањето и да овозможи пониски цени на струјата и парното греење. Доколку преговорите се успешни, владините очекувања се дека постројката ќе биде изградена во следните три години, со што Македонија ќе направи значителен чекор кон поодржлив енергетски систем и почист воздух.