Среде разговорите за вештачката интелигенција која ги заменува работниците, експертите со поделени ставови. Некои велат дека има дел од работните места кои компјутерите нема да можат да ги преземат, дел велат дека вештачката интелигенција допрва ќе земат замав. На оваа тема истражуваше и ММФ, а директорката Кристалина Георгиева вели дека во развиените земји можат да се заменат дури и до 60 отсто од работните места.

Анализа на потенцијалното влијание 

Во новата студија, персоналот на ММФ го испитува потенцијалното влијание на вештачката интелигенција на глобалниот пазар на трудот. Многу студии ја предвидоа веројатноста дека работните места ќе бидат заменети со вештачка интелигенција. Сепак, знаеме дека во многу случаи вештачката интелигенција веројатно ќе ја надополни човечката работа. Анализата на ММФ ги доловува и двата случаи.

Наодите на ММФ јасно покажуваат дека речиси 40 отсто од глобалната вработеност е изложена на вештачка интелигенција. Историски гледано, автоматиката и информатичката технологија имаат тенденција да влијаат на рутинските задачи, но една од работите што ја издвојува вештачката интелигенција е нејзината способност да влијае на висококвалификуваните работни места. Како резултат на тоа, напредните економии се соочуваат со поголеми ризици од вештачката интелигенција – но и повеќе можности да ги искористат неговите придобивки – во споредба со пазарите во развој и економиите во развој.

ВИ ќе влијае на висококвалификуваните работни места

Во напредните економии, околу 60 проценти од работните места може да бидат под влијание на вештачката интелигенција. Приближно половина од изложените работни места може да имаат корист од интеграцијата на вештачката интелигенција, што ја зголемува продуктивноста. За другата половина, апликациите за вештачка интелигенција може да извршуваат клучни задачи што моментално ги извршуваат луѓето, што би можело да ја намали побарувачката за работна сила, што ќе доведе до пониски плати и намалени вработувања. Во најекстремните случаи, некои од овие работни места може да исчезнат.

Германски таблоид отпушта работници и ги заменува со вештачка интелигенција

Напротив, на пазарите во развој и на земјите со ниски приходи, изложеноста на вештачка интелигенција се очекува да биде 40 отсто. Овие наоди сугерираат дека пазарите во развој и економиите во развој се соочуваат со помалку непосредни прекини од вештачката интелигенција. Земајќи предвид дека овие земји немаат инфраструктура или квалификувана работна сила да ги искористат придобивките од вештачката интелигенција само се зголемува ризикот дека со текот на времето технологијата може да ја влоши нееднаквоста меѓу нациите.

Вештачката интелгенција може да влијане на нееднаквоста меѓу државите

Тековните истражувања покажуваат дека вештачката интелигенција може да влијае на нееднаквоста на приходите и богатството во земјите. Вештачката интелигенција може да им помогне на помалку искусните работници побрзо да ја подобрат својата продуктивност. Помладите работници може полесно да ги искористат можностите, додека постарите работници би можеле да се борат да се прилагодат.

Ефектот врз приходот од трудот во голема мера ќе зависи од степенот до кој вештачката интелигенција ќе ги надополни работниците со високи примања. Ако вештачката интелигенција значително ги надополнува работниците со повисоки примања, тоа може да доведе до непропорционално зголемување на нивниот приход од трудот. Згора на тоа, добивките во продуктивноста од фирмите кои прифаќаат вештачка интелигенција веројатно ќе го засилат повратот на капиталот, што исто така може да ги фаворизира и оние со високи заработувачки. И двата од овие појави може да ја влошат нееднаквоста.

Во повеќето сценарија, вештачката интелигенција веројатно ќе ја влоши севкупната нееднаквост, вознемирувачки тренд што креаторите на политиката мора проактивно да го решат за да спречат технологијата дополнително да ги поттикне социјалните тензии. Од клучно значење е земјите да воспостават сеопфатни мрежи за социјална заштита и да понудат програми за преквалификација за ранливите работници. Притоа, можеме да ја направиме транзицијата со вештачка интелигенција поинклузивна, заштитувајќи ги средствата за живот и ограничувајќи ја нееднаквоста.

Инклузивен свет управуван од вештачка интелигенција

Вештачката интелигенција се интегрира во бизнисите ширум светот со извонредна брзина, што ја нагласува потребата од креаторите на политиките да дејствуваат.

За да им помогне на земјите да креираат правилни политики, ММФ разви Индекс на подготвеност за вештачка интелигенција што ја мери подготвеноста во области како што се дигиталната инфраструктура, политиките за човечки капитал и пазарот на трудот, иновациите и економската интеграција и регулативата и етиката.

Компонентата на политиките за човечки капитал и за пазар на труд, на пример, ги проценува елементите како што се годините на школување и мобилноста на пазарот на трудот, како и процентот на населението покриено со мрежите за социјална заштита. Регулативата и етичката компонента ја проценуваат приспособливоста кон дигиталните деловни модели на правната рамка на земјата и присуството на силно владеење за ефективно спроведување.

Користејќи го индексот, персоналот на ММФ ја процени подготвеноста на 125 земји. Наодите откриваат дека побогатите економии, вклучително и напредните и некои пазарни економии во развој, имаат тенденција да бидат подобро опремени за усвојување на вештачка интелигенција од земјите со ниски приходи, иако има значителни варијации меѓу земјите. Сингапур, САД и Данска објавија највисоки оценки на индексот, врз основа на нивните силни резултати во сите четири следени категории.

Прашањето „дали може да се замени работникот“ датира многу одамна

Од почетокот на Индустриската револуција, имаше закани дека новите машини – од механизирани разбои до микрочипови – ќе ги узурпираат работните места на луѓето. Во принцип, народот победи. Сега, велат некои експерти, со сеприсутноста на вештачката интелигенција на повидок, заканата се реализира – роботите навистина преземаат некои работни места.

Извештајот на Голдман Сакс од март 2023 година процени дека вештачката интелигенција способна да генерира содржина може да изврши четвртина од работите што моментално ги извршуваат луѓето. Во Европската унија и САД, се вели во извештајот, 300 милиони работни места може да бидат изгубени поради автоматизацијата. А тоа би можело да биде страшно, вели Мартин Форд, автор на Правило на роботите: Како вештачката интелигенција ќе трансформира сè.

Три безбедни категории

„Мислам дека има три категории кои ќе бидат релативно безбедни во догледна иднина. Првата би била работни места кои се навистина креативни, па кога не работите со шаблоните или само ги преуредувате работите, всушност доаѓате до нова идеја и градење нешто ново“, вели Форд.

Тоа не мора да значи дека сите работи кои се сметаат за „креативни“ се безбедни. Всушност, работите како графичкиот дизајн и улогите поврзани со визуелните уметности би можеле да бидат меѓу првите што ќе исчезнат; основните алгоритми можат да го насочат роботот да анализира милиони слики, овозможувајќи Вештачката интелигенција веднаш ќе ја совлада естетиката Но, постои одредена безбедност во другите видови на креативност, истакнува Форд:

„Во науката, медицината и правото, луѓето чија работа е да смислат нова правна или деловна стратегија можат да бидат спокојни. Мислам дека сè уште ќе има простор за човечки суштества.

Друга заштитена категорија се работните места кои бараат софистицирани меѓучовечки односи.