Зеленски: прекин на рускиот гас е историски пораз
Украинскиот претседател Володимир Зеленски оцени дека прекин на рускиот гас преку Украина е „едно од најголемите стратешки порази“ за Москва.
„Пред 25 години преку Украина годишно транзитираа повеќе од 130 милијарди кубни метри природен гас кон Европа. Денес, тоа количество е нула,“ истакна Зеленски во објава на мрежата Икс.
Тој додаде дека Русија, користејќи енергијата како средство за притисок и уценувајќи партнери, го загубила еден од своите „најпрофитабилни и географски најдостапни пазари“.
Историска промена: крај на доминантните рути
Прекин на транзитот преку Украина
На 1 јануари, рускиот енергетски гигант Газпром целосно го прекина транзитот на природен гас преку Украина, откако Киев одби да го продолжи договорот за транспорт. Овој договор, кој беше финансиски поволен за двете страни, се користеше повеќе од две децении.
Сепак, Украина и Европа ја прекинаа зависноста од рускиот гас, посочувајќи дека енергетската безбедност мора да биде приоритет.
Распад на традиционалните рути
Со години, рускиот природен гас беше главен извор за европскиот енергетски систем.
- Во 2023 година, преку украинскиот транзит пристигнаа 14,65 милијарди кубни метри гас, што претставува само дел од претходните обеми.
- Денес, Европа е принудена да бара алтернативни извори и да ја намали зависноста од Москва.
Алтернативи за Европа: нова енергетска стратегија
Ограничен пристап до рускиот гас
Прекинот на транзитот преку Украина и саботажата на Северен тек во Балтичко Море драстично го намалија пристапот на Европа до рускиот гас.
Во моментов, единствените активни рути се преку:
- Турски тек
- Неговото продолжение – Балкански тек
Покрај тоа, европските држави значително го зголемија увозот на руски течен природен гас (ЛНГ) преку танкери.
Намалување на зависноста од Москва
Европа истовремено работи на:
- Зголемување на обновливите извори на енергија
- Интегрирање на нови добавувачи како Норвешка и земјите од Блискиот Исток
- Подобрување на инфраструктурата за складирање и дистрибуција
Последици за Москва: геополитички губитоци
Финансиски удари
Русија ги загуби своите доминантни позиции на европскиот пазар на природен гас, што претставува значителен финансиски удар.
„Ова е историски пораз, кој јасно покажува како агресивната политика на Москва резултираше со глобална изолација,“ потенцираше Зеленски.
Намалување на влијанието
Со загубата на традиционалните пазари, Русија се соочува со:
- Намалено влијание врз европската енергетска политика
- Ограничени можности за економски раст
Прекинот на транзитот на рускиот гас преку Украина го означува крајот на еден важен период во глобалната енергетска политика.
Додека Европа ги забрзува напорите за енергетска независност, Русија губи еден од своите најмоќни геополитички адути.
Оваа ситуација, според експертите, претставува поворка за нова енергетска реалност, во која диверзификацијата и одржливоста ќе бидат клучни.