Иран ќе започне разговори за својата спорна нуклеарна програма со трите европски сили – Велика Британија, Франција и Германија – на 29 ноември во Женева, според извештајот на јапонската новинска агенција Кјодо. Овие разговори доаѓаат само неколку дена откако Агенцијата за атомска енергија на ОН усвои резолуција против Техеран, иницирана од САД и европските сојузници.

Техеран: Нуклеарното прашање бара дипломатски пристап

Иранскиот претседател Масуд Пезешкијан бара решение за нуклеарниот ќор-сокак пред инаугурацијата на новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп во јануари. Според висок ирански функционер, Иран останува посветен на дипломатскиот пат:

  • „Техеран отсекогаш верувал дека нуклеарното прашање треба да се реши исклучиво преку дипломатски пат. Никогаш не сме ги напуштиле преговорите, бидејќи веруваме дека тоа е единствениот начин за трајно решение.“

Резолуцијата на ОН и иранскиот одговор

Резолуцијата на Агенцијата за атомска енергија, поддржана од западните сили, ги поттикна иранските власти да одговорат со активирање на напредни центрифуги за збогатување ураниум, што претставува значително зголемување на нивните нуклеарни активности. Техеран ја критикува резолуцијата како политички мотивирана и повика на фер пристап од страна на европските сили.

Иран и глобалните нуклеарни договори

Во 2018 година, администрацијата на тогашниот американски претседател Доналд Трамп се повлече од нуклеарниот договор од 2015 година, повторно воведувајќи строги санкции кон Иран. Ова го натера Иран да ги прекрши обврските од договорот, вклучително и збогатувањето на ураниум и инсталирањето на напредни центрифуги.

Обидите на администрацијата на Џо Бајден за оживување на договорот преку индиректни разговори не успеаја да донесат резултати. Сепак, за време на кампањата во септември, Трамп изјави:

  • „Мораме да се договориме, бидејќи последиците се невозможни.“

Претстојните преговори: Клучен момент за дипломатијата

Разговорите во Женева ќе бидат важен тест за способноста на двете страни да пронајдат заедничко решение за нуклеарниот конфликт. Европските сили, кои се потписници на оригиналниот договор, настојуваат да го одржат нуклеарниот договор како средство за стабилизација на регионот, додека Иран бара укинување на санкциите како предуслов за соработка.

Предизвиците пред нуклеарните преговори остануваат големи, но разговорите во Женева може да го отворат патот за нова ера на дипломатски напори. Додека светот очекува развој на ситуацијата, претстојните недели ќе бидат клучни за иднината на иранската нуклеарна програма и регионалната стабилност.