Контроверзиите околу македонско-бугарската историска комисија продолжуваат да ескалираат бидејќи се зголемува загриженоста за отстапувањата од македонските црвени линии. Универзитетските професори и експерти предупредија дека какви било измени на историскиот наратив, особено во однос на Цар Самуил и Охридската архиепископија, може да има штетно влијание.
Последните информации говорат дека македонските членови на комисијата ја прекршиле црвената линија поставена од македонското собрание, потенцијално подлегнувајќи на политичките притисоци и прифаќајќи го бугарскиот историски наратив. Ова предизвика сомнеж за објективноста на препораките на македонските историчари во Комисијата. Формирањето на Заедничката мултидисциплинарна експертска комисија имаше за цел да промовира непристрасно толкување на историските настани преку научни средства, вклучително и евалуација на едукативни материјали како учебници.
Сепак, извори укажуваат дека нема реципроцитет за учебниците по историја, а во македонските учебници е претставена само бугарската перспектива. И покрај ветувањата за мултиперспективност на министерот за надворешни работи, малку е веројатно дека бугарската страна ќе го усвои овој принцип, како што претходно потврдија и членовите на бугарската комисија. Концептот за воведување мултиперспектива во македонските учебници по историја се чини дека е еднострана обврска наметната исклучиво на македонскиот образовен систем. Следствено, постои загриженост дека бугарскиот поглед на македонската историја може тајно да се инфилтрира во наставната програма, што потенцијално ќе доведе до учење на историски спорни тврдења како што се Самуил дека бил бугарски крал или Охридската архиепископија е бугарска црква. Овие сомнежи се подгреани со индиции дека вакви манипулации веќе имало или се планираат од македонска страна.
Прифаќање на Самуил како бугарски цар?
Се верува дека има отстапувања од македонскиот историски наратив во однос на средновековниот владетел Самуил, во полза на бугарските ставови. Ова во јавен настап индиректно го потврди проф.д-р Ванчо Ѓорѓиев, кој изјави дека на 15-та редовна седница е нарушен принципот на консензус меѓу македонските членови на комисијата. Под влијание на некои македонски членови биле направени отстапки во однос на ликот и делото на Самуил. Понатаму, Ѓорѓиев напомена дека македонските членови испратиле две пораки до нивните бугарски колеги, што довело до негова оставка од комисијата. Иако содржината на овие пораки не беше соопштена, од официјалните записници од работата на комисијата се гледа дека тие ги поминале македонските црвени линии. Се чини дека 15-тиот редовен состанок овозможил прифаќање на бугарскиот историски наратив, признавајќи го Самуил како бугарски крал и неговата земја како бугарско кралство. И покрај тоа што оставката на Ѓорѓиев ја одложи конечната одлука за ова прашање, постојат индиции дека прашањето е веќе затворено преку мултиперспективен пристап, најверојатно во согласност со препораките дадени на средбата.
Охридската архиепископија како бугарска црква?
Македонско-бугарската комисија за историски прашања во моментов расправа за Охридската архиепископија, како што потврдија Ванчо Ѓорѓиев и Ангел Димитров. Се разговараше за методолошката единица на Охридската архиепископија во учебниците за седмо одделение во Македонија, но не беа дадени препораки до соодветните институции. Додека мешовитата комисија изјави дека препораките ќе важат за двете земји, Ванчо Ѓорѓиев тоа го демантираше, наведувајќи дека секоја одлука што ќе ја донесе комисијата ќе важи само за македонските учебници. Загрижува содржината што ќе се внесе во македонското образование преку новиот учебник, бидејќи се чини дека се наклонети кон признавање на Охридската архиепископија како бугарска. Има индиции дека македонските членови на комисијата направиле отстапки во однос на суштината на Охридската архиепископија, но подоцна се повлекле поради протечени информации. Сè уште не е јасно како ќе се реши прашањето во рамките на комисијата, но политичкото мешање сугерира дека Охридската архиепископија може да биде признаена како со бугарска црковна традиција. Сепак, некои тврдат дека историските факти треба да се утврдат наместо да се манипулираат за политички интереси.