Анкета на ИПИС: Мислења за иднината на земјата –  оптимизам и загриженост

Во анкетата спроведена од Институтот за политички истражувања Скопје (ИПИС), истражувачите барале мислење од граѓаните за тоа во каква насока се движи државата. Одговорите покажале поделено расположение – половина од испитаниците гледаат позитивни аспекти во иднината, додека другата половина има поинакви ставови. Конкретно, 25% од граѓаните сметаат дека државата се движи во позитивна насока, а дополнителни 25% ја опишале насоката како делумно позитивна. Со тоа, приближно половина од анкетираните изразуваат барем умерен оптимизам за патот по кој земјата се движи.

Спротивно на ова, значителен број испитаници, односно 24%, сметаат дека насоката на земјата е негативна. Дополнителни 13% одговориле дека земјата се движи кон „делумно негативна“ насока, што дополнително го нагласува степенот на поделба во ставовите на јавноста. Останатите испитаници не изразиле конкретен став на ова прашање, покажувајќи дека дел од јавноста останува неодлучен или е во недостиг на целосни информации.

Корупцијата и криминалот се најголемите предизвици со кои државата мора да се справи

Еден од најзагрижувачките наоди на ова истражување е ставот на граѓаните за клучните проблеми во земјата. Прашањето „Кој е најголем проблем со кој се соочува Македонија и Владата мора итно да го решава?“ добило јасен одговор од мнозинството испитаници, кои сметаат дека криминалот и корупцијата се најгорливи прашања што бараат итни мерки. Точната бројка – 37,5% од испитаниците – ги посочува корупцијата и криминалот како приоритет за Владата, што укажува на перцепција дека овие проблеми се закана за стабилноста и напредокот на земјата.

Вториот најголем проблем што граѓаните го идентификувале е економијата и животниот стандард, со 19,7% од испитаниците кои го наведуваат како итен приоритет за Владата. Ова сугерира дека многу граѓани гледаат на социоекономските услови како основен фактор за подобрување на квалитетот на живот во земјата. Други значајни проблеми вклучуваат невработеноста, високите цени, и прашања поврзани со квалитетот во образованието и здравството, кои заедно сочинуваат дел од причините поради кои испитаниците изразуваат загриженост.

Поддршка за уставни измени со услов

Уште едно значајно прашање на анкетата се однесува на ставовите за уставни измени, со цел внесување на бугарското малцинство со одложено дејство. Оваа промена би стапила на сила откако Македонија ќе стане членка на Европската унија. На ова прашање, повеќе од половината од испитаниците, односно 52%, дале поддршка за измената на Уставот, но со услов да стане активна само по приемот во ЕУ. Овој процент покажува дека граѓаните во поголем дел ја поддржуваат интеграцијата на земјата во Европската унија, но очекуваат и посебни услови за заштита на националните интереси.

Сепак, значителен дел од јавноста се противи на овие уставни измени – 42% од анкетираните не би поддржале ваква промена на Уставот, дури и со наведениот услов. Ова укажува на длабока поделба во општеството околу прашањето за идентитетот и местото на државата во меѓународната заедница.

Негативни ставови кон францускиот предлог за решавање на спорот

Друг дел од анкетата се занимава со поддршката за т.н. француски предлог за решавање на билатералниот спор. Резултатите покажуваат дека 53% од испитаниците не го поддржуваат предлогот, додека 28% го сметаат за прифатлив. Ова укажува на значителна резерва кај јавноста кон странските предлози, кои можат да влијаат на иднината на Македонија во ЕУ.

Владата подобро оценета од претходната

Оценката за работата на актуелната Влада во првите 100 дена добила поделени мислења: 28,4% од испитаниците имаат позитивен став, а 21,6% негативен. Покрај ова, 27,1% сметаат дека Владата има делумно позитивно влијание, додека 9,3% одговориле дека има делумно негативно влијание. Во споредба со претходната влада, повеќе од половина од испитаниците – 51,1% – ја оценуваат актуелната Влада како подобра, додека 12,7% ја оценуваат како полоша. Речиси 29% од испитаниците сметаат дека нема значителна разлика меѓу сегашната и претходната влада.

Доверба во политичарите – Мицкоски на врвот, но висок процент граѓани немаат доверба

Според истражувањето на ИПИС, лидерот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски, има највисок рејтинг кај граѓаните со доверба од 27,8%. Близу до него се граѓаните кои изразиле недоверба во ниту еден политичар – нивниот процент изнесува 26,5%. На второ место е лидерот на ДУИ, Али Ахмети, кој има поддршка од 8,6% од испитаниците. Лидерот на СДСМ, Венко Филипче, добива 5,5% поддршка, додека поддршката за другите политичари е под 3%.

Партиски преференции – ВМРО-ДПМНЕ со најголема поддршка, а значителен дел од граѓаните се неодлучни

Во случај на парламентарни избори, 26% од испитаниците би гласале за ВМРО-ДПМНЕ. Поддршката за СДСМ, ДУИ и коалицијата „Вреди“ изнесува по 7%. За Левица би гласале 5% од испитаниците, додека ЗНАМ и Алијансата на Албанците имаат помеѓу 1% и 2% поддршка. Дополнително, 23% од испитаниците одговориле дека нема да гласаат, додека 14% одбиле да дадат одговор.

Методологија на истражувањето

Анкетата на Институтот за политички истражувања Скопје (ИПИС) се темели на две истражувања спроведени во октомври 2023 година. Првото е спроведено со теренска анкета на 1,005 испитаници, а втората анкета е реализирана телефонски со примерок од 1,200 испитаници.