Додека светските лидери разговараа за украинската и другите кризи во Обединетите нации, Азербејџан спроведе кратка воена операција во Нагорно-Карабах. 32 лица загинаа, а повеќе од 200 луѓе беа повредени. По 24-часовна антитерористичка операција на азербејџанската армија, како што ја нарекува Баку, Ерменците во Нагорно Карабах го положија оружјето. Сепак, сè уште има извештаи за спорадично прекршување на прекинот на огнот, чии услови ги преговараа руските мировни сили.
Тие услови се распуштање и разоружување на сепаратистичките ерменски групи, како и повлекување на ерменската официјална армија, иако Ереван тврди дека нема своја војска во тој регион.
„Тие ќе ги напуштат базите и ќе предадат воена опрема и возила. Ќе биде предадено и целото тешко вооружување, артилерија, тенкови и слично“, изјави Хикмет Хаџиев, заменик претседател на Азербејџан.
Претседателот на Азербејџан, Илхам Алиев, вели дека неговата земја го вратила својот суверенитет и дека тоа е долгорочен мир. Азербејџан прогласи амнестија за ерменските борци кои ќе го предадат оружјето, а Ерменците велат дека им се потребни безбедносни гаранции пред да го сторат тоа.
За тоа време, протестите продолжуваат во Ереван каде демонстрантите бараат оставка од премиерот. Никол Пашинјан рече дека Ереван не учествувал во преговорите за прекин на огнот, ги критикува руските мировници и најавува прифаќање бегалци.
„Ерменија е подготвена да прими околу 40.000 семејства. Но, ние не сакаме да зборуваме за тоа. Зошто? Ќе бидам искрен, бидејќи веруваме дека Ерменците во Нагорно-Карабах треба да живеат во своите домови, на нивната земја. Очигледно, ние сносиме дел од одговорноста, но не можеме да ги затвориме очите пред неуспесите на руските мировни сили“, изјави ерменскиот премиер Никол Пашинјан.
Во Советот за безбедност на ОН продолжија несогласувањата меѓу Ерменија и Азербејџан.
„Треба да обезбедиме мир заснован на взаемно признавање на суверенитетот и територијалниот интегритет, што не треба погрешно да се толкува како дозвола за масовни злосторства, вклучително и етничко чистење во Нагорно-Карабах“, рече Арарат Мирзојан, министер за надворешни работи на Ерменија.
Од друга страна, Азербејџан тврди дека Ерменија се обидува да прикаже сè како напад врз мирните жители на дел од Азербејџан.
„Тоа беше локална антитерористичка акција во согласност со повелбата на ОН со цел да се разоружаат вооружените ерменски сили кои илегално се наоѓаат на суверена територија на нашата земја“, вели Џејхун Бајрамов, шеф на дипломатијата на Азербејџан.
Околу 120.000 Ерменци живеат во Нагорно-Карабах во регионот на Јужен Кавказ, меѓународно признат како дел од Азербејџан.
Од распадот на СССР, Азербејџан и Ерменија водеа две војни за Нагорно Карабах. Во 2020 година, Азербејџан ја врати територијата околу и во регионот, а во изминатите девет месеци беше блокиран единствениот пат од Ерменија до Карабах, а жителите се жалеа на недостаток на храна и лекови. Азербејџан денеска испрати камиони со хуманитарна помош. Општа е оценката дека на Ерменија и претстојат големи политички пресврти поради незадоволството на граѓаните од загубата на Нагорно Карабах, но и разочарувањето што Русија не ги исполнила безбедносните гаранции во однос на заштитата на Ерменците.
Ѓукиќ: Русија во текот на целата криза ја играше играта „малку Азербејџан, малку Ерменија“
Како што изјави дипломатот и поранешен амбасадор во Белорусија Среќко Ѓукиќ, Ереван навистина не учествувал во преговорите и не бил информиран од руската страна, која знаела за ограничената антитерористичка акција на Азербејџан.
„Руските мировници не му го пренесоа ова на Ереван, така што тоа беше акција на Азербејџан со одобрение и знаење на руските мировници. Мислам дека судбината на прекинот на огнот е во рацете на Азербејџан и мислам дека Азербејџан може да се справи со предизвиците со кои се соочува овие денови, откако видовме дека во војната во 2020 година, тој успеа да стави под контрола 60 отсто од територијата на Нагорно-Карабах“, рече тој во гостувањето на програмата Euronews World.
На прашањето зошто операцијата се случила за време на заседанието на Генералното собрание на ОН, Ѓукиќ рече дека на сите им паднало внимание и дека е обид да се направи изненадување на ерменската страна.
„Додека фокусот на меѓународната заедница е свртен на другата страна, меѓународната заедница е многу чувствителна кон Ерменците и ерменското прашање, тие преживеаја два геноциди од страна на Отоманската империја во 20 век, десетици земји го признаа тоа, и Ерменците едноставно уживаат висок статус во меѓународните односи“, додаде тој.
Посочува дека сигурно ќе има поместување.
„Гледам дека Азербејџанците отворија коридори за евакуација на цивили, тој конфликт не е од вчера, трае 35 години, почна во 1988 година и имаше многу нетрпеливост меѓу двете страни, а ќе бидете побезбедни и луѓето ќе работат понапорно за да избегаат од Нагорно-Карабах отколку да чекаат органите на редот да ги претресат и гледам дека Ереван рече дека е подготвен да ги прифати сите бегалци. Кога започна војната во 1988 година, таа територија имаше 200.000 жители, сега е 120.000, а веројатно оваа бројка ќе се спаси за уште една третина“, изјави тој.
Додека граѓаните на Јемен бараа оставка од премиерот Пашинјан, на улиците на Азербејџан славеа со турски и руски знамиња.
„Регионалните играчи и поголемите играчи пред се гледаат на сопствените интереси, тоа го покажува примерот на Ерменија и Нагорно-Карабах. Русија гледа на сопствените интереси, а низ целата криза ја играше играта на мал Азербејџан, малку Ерменија продава оружје и на двајцата, иако Ерменија е сојузник на хартија „Турција е интересна нијанса, ќе ве потсетам на зборовите на Ердоган кој рече дека Турција и Азербејџан се две земји на еден народ и една армија“, Ѓукиќ. истакна.