На третата годишнина од рускиот напад врз Украина, Генералното собрание на ОН усвои украинската резолуција поддржана од Европската унија, со која се бара итно повлекување на руските трупи од Украина. Иако резолуциите на ОН немаат правно обврзувачка сила, тие служат како индикатор за глобалната поддршка и дипломатските позиции на државите.
Во споредба со претходните години, ова гласање ја отслика намалената поддршка за Украина, што укажува на промени во геополитичката динамика. Резолуцијата беше усвоена со 93 гласа „за“, 18 „против“ и 65 воздржани. Во 2022 година, слична резолуција беше поддржана од 141 земја, што значи дека во три години поддршката за Украина значително опадна.
Против украинската резолуција гласаа Русија, Белорусија, Северна Кореја, Сирија и уште неколку држави, додека меѓу воздржаните беа Кина, Индија, Бразил и некои африкански и азиски земји.
САД не успеаја да ја наметнат својата резолуција, Македонија ја коспонзорираше
Покрај украинската резолуција, САД предложија алтернативна резолуција, со која се повикува на прекин на војната, но без директно осудување на Русија. Оваа резолуција беше оценета како обид да се постигне поширок консензус, но истовремено наиде на критики дека ја разводнува суштината на конфликтот.
Според дипломатски извори, САД извршиле притисок врз Украина да ја повлече својата резолуција и да ја поддржи американската, но Киев го одбил тој предлог. По овој неуспех, Вашингтон мораше да ја измени својата резолуција и да вклучи формулација дека Русија ја нападнала Украина, што значеше одредено приближување кон украинскиот нацрт.
Гласањето за изменетата американска резолуција заврши со 93 гласа „за“, 8 „против“ и 73 воздржани. Изненадувачки, САД се воздржаа при гласањето за сопствената резолуција, додека Украина ја поддржа, а Русија гласаше „против“.
Интересен момент беше што Македонија ја коспонзорираше американската резолуција, заедно со Унгарија, Грузија и Израел. Премиерот Христијан Мицкоски, на новинарско прашање зошто Владата зазела таков став, кусо одговори: „Така одлучивме“, без подетално објаснување.
Оваа позиција на Македонија отвори прашања за усогласеноста со европската надворешна политика, особено имајќи предвид дека ЕУ беше главен поддржувач на украинската резолуција.
ООН ја одби американската резолуција за Украина – европската иницијатива доби силна поддршка
ЕУ ја засилува поддршката за Украина
Додека американскиот пристап се промени, Европската унија ја засили својата поддршка за Украина, објавувајќи нов пакет финансиска и воена помош.
Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, најави дека ЕУ ќе исплати дополнителни 3,5 милијарди евра помош на Украина во март 2025 година. Во исто време, Шпанија соопшти дека ќе обезбеди воена помош во вредност од 1 милијарда евра за оваа година.
На самитот во Киев, европските лидери истакнаа дека, доколку Украина продолжи со реформите, може да стане членка на ЕУ до 2030 година. Овој политички сигнал беше оценет како критично важен за стабилноста на Украина, но останува нејасно дали сите земји-членки на ЕУ ќе го поддржат ваквиот пристап.
Геополитички последици – Украина со ослабена меѓународна поддршка
Со намалената поддршка во ОН и поделбите во Западниот блок, Украина се соочува со сè поголеми предизвици на дипломатски план.
- Намалената поддршка може да се одрази врз финансиската и воената помош што ја добива Украина, бидејќи некои земји можеби ќе почнат да се дистанцираат од активното учество во конфликтот.
- Американскиот став, иако сè уште силно наклонет кон Киев, покажува тенденција кон поголема флексибилност, што може да сигнализира дека Вашингтон бара начин за потенцијални мировни преговори.
- Поделеноста во ЕУ и НАТО околу тоа како треба да се продолжи со поддршката за Украина може да доведе до различни стратегии меѓу европските земји.
Украина во тешка дипломатска битка, иднината неизвесна
Гласањето во ОН покажа дека поддршката за Украина во меѓународната заедница не е повеќе цврста како во 2022 или 2023 година.
Американските обиди да предложат резолуција што не ја споменува директно руската агресија беа дочекани со критики, додека позицијата на Македонија да ја поддржи токму оваа резолуција отвори прашања за нејзината усогласеност со ЕУ.
Во меѓувреме, Европската унија останува главен партнер на Украина, но со јасни барања за реформски напредок. Се поставува прашањето дали оваа ситуација ќе ја забрза потребата за мировни преговори или ќе доведе до продолжување на воениот конфликт со неизвесен исход.