Скопје, 29 март 2025 година – Во услови на национална траума по пожарот во дискотеката „Пулс“ во Кочани, каде на 16 март загинаа 59 лица,  Македонија се соочува со нова дебата за легитимноста на граѓанската иницијатива „Кој е следен?“.

Иницијативата произлезе по трагичната смрт на 22-годишната Фросина Кулакова, која беше прегазена на пешачки премин на булеварот „Партизански Одреди“ во Скопје кон крајот на јануари 2025 година. Овој настан предизвика  протести од граѓаните, барајќи правда и подобрување на безбедноста во сообраќајот. Од тие протести се формираше движењето „Кој е следен?“, со намера да се адресираат системските пропусти што доведуваат до вакви трагедии.

Таткото и сестрата на Фросина Кулакова, трагично загината во сообраќајна несреќа во јануари 2025 година, јавно се оградија од политичката инструментализација на нивната семејна трагедија. Овие обвинувања го поврзуваат актуелниот активизам со минатите трагедии, како Смилковско Езеро, каде родителите го обвинија Зоран Заев за манипулација, откривајќи модел на „некрофилска политика“.

Таткото на Фросина: „Политички глодари го пробија дното“

Тодор Кулаков, таткото на Фросина, во објава на Фејсбук остро ги осуди оние што ја користат смртта на неговата ќерка за политички цели, нарекувајќи ги „политички глодари“ и „некрофили“. Неговата целосна изјава гласи:

„Политички глодари, политички некрофили… И дното е пробиено… Како семејство секогаш најостро ќе реагираме кога некој ќе се обиде да ја искористи нашата тага и смртта на детето ангел – Фросинче. Исто така ќе бараме начин како институционално да преземат одговорно однесување и да одговараат за вакви злодела и манипулации.“

Тој нагласи дека ваквите манипулации се продолжение на растурениот систем на вредности и дека семејството нема да дозволи нивната болка да стане дел от кампањата на „Кој е следен?“ или на СДСМ. Кулаков најави дека ќе бараат институционална одговорност, истакнувајќи дека неказнивоста останува корен на проблемите, нерешена и за време на владеењето на СДСМ (2017-2024).

Сестрата на Фросина: „Жртвата е само инструмент за нивната агенда“

Росица Кулакова, сестрата на Фросина, во емотивна објава на Фејсбук детално го опиша своето разочарување од иницијативата „Кој е следен?“, која првично ја поддржала. Целосната изјава гласи:

„Зошто бев тивка и зошто повеќе не можам да бидам. Долго време ми требаше да соберам сила и храброст да ја напишам оваа објава. Но како човек што јавно и гласно ја поддржа иницијативата ‘Кој е следен’, чувствувам морална обврска да објаснам зошто изминатиов период бев тивка – затоа што длабоко во себе носам чувство на лична одговорност. Време е јавно да раскажам, хронолошки и без цензура, што точно се случуваше по убиството на мојата сестра, Фросина.
🪩 31 Јануари – Денот на погребот
На денот кога ја погребувавме Фросина додека ние бевме избезумени од болка и тага – се одржаа првите протести. Ние, нејзините најблиски, немавме поим што се случува во надворешниот свет. Болката ни ги затвори очите и ушите. Тогаш, од еден искрен, спонтан и народен крик на болка, се појави нешто друго. Некој со болен ум, со туѓа трагедија реши да си прави профит. Така во јавноста се појави иницијативата ‘Кој е следен’.
🪩 Чесни исклучоци постојат, но јас зборувам за сенките
Пред да објаснам зошто се чувствуваме злоупотребени како семејство, морам да нагласам дека има чесни луѓе и во оваа иницијатива. Луѓе со добри намери. Ова не е критика до секој што беше дел од ‘Кој е следен’. Моите зборови се насочени кон организаторите. Не кон тие што ги гледавме со транспаренти, туку кон оние што секогаш се во сенките. Луѓето чии имиња не се појавуваат јавно, ама сите знаеме кои се. Тие што го ‘водат’ протестот, а никогаш не одговараат за своите постапки.
🪩 Вторите протести – моментот кога сè стана јасно
Веќе на вторите протести се почувствува дека нешто не е во ред. Протестот веќе не беше на народот – имаше јасен организатор, агенда, насока. И да бидам искрена, тогаш сè уште верував. Таа поддршка ми значеше. Мислев дека некој вистински се грижи, дека можеби има надеж. Но денес ми е жал што морам да кажам дека видов и доживеав сосема спротивно.
🪩 Манипулацијата почнува и жртвата станува неважна
Присуствував на еден состанок – последен за мене, зашто немав повеќе сила. Таму, меѓу зборовите и молкот, јасно ми беше ставено до знаење дека Фросина не е важна. Нашата болка не е важна. Важна е агендата, а жртвата е само инструмент. И тука морам да бидам прецизна – тие што тогаш го водеа тој наратив, тие што нè гледаа како средство, а не како луѓе, денес стојат во позадина и ја поддржуваат иницијативата ‘Кој е следен’. Не се тие што се појавуваат напред, туку тие што тивко ги влечат конците. И за да ви доловам за каков тип луѓе станува збор – тоа се истите што во минатото шетаа с транспаренти ‘Црквата да одјебе’, што палеа канцеларии, што не познаваат граници кога се работи за промовирање на своите цели. Не зборувам за луѓето што искрено протестираат – зборувам за тие што стојат зад сцената. За тие што имаат агенда, а не срце.
🪩 8 Март – најболната навреда
Протестите за 8ми Март нема ни да ги коментирам. Ако некому му се чини соодветно да маршира со тенџериња и дрвени лажици од место каде што некој трагично загинал, нека му служи на чест. Јас мислам дека тоа беше врв на непочитта.
🪩 Од ожалостено семејство – до мета
Не можам веќе да молчам. Не можам да гледам како нашата трагедија, а денес и трагедијата на уште многу семејства со слична судбина на нашето – се користи, извртува, злоупотребува. Од едно семејство, денес станавме стотици. И сите сме ранливи. Сите полесни за манипулација. Системот не чини, тоа го знаеме сите. Но луѓето што го креираат тој систем од сенка нема да ни го решат проблемот. Нивната борба не е за нас. Ниту за вистината. Ниту за правдата.
❗️ ‘Кој е следен?’ да ве прашаме вас: Кој е следен❓ Која мајка❓ Кој брат❓ Која сестра❓ Која трагедија ќе биде следна на менито на вашите интереси❓“

Росица во неколку јавни настапи додаде: „Болката на семејствата не смее да биде дел од ничија кампања или политичка битка.“ Нејзините зборови го поврзуваат актуелниот активизам со минатите манипулации на СДСМ и невладиниот сектор.

СЕСТРАТА НА ФРОСИНА КУЛАКОВА ГИ РАЗОБЛИЧИ “КОЈ Е СЛЕДЕН?”: Ја злоупотребија трагедијата на мојата сестра, сега го прават истото

Смилковско Езеро: Родителите против Заев

Масакрот кај Смилковско Езеро на 12 април 2012 година, кога беа убиени Кире Трпковски, Александар Наќевски, Цветанчо Ацковски, Филип Славковски и Борче Стефановски, предизвика шок и тензии. Непосредно по настанот, во април 2012 година, се одржаа спонтани протести во Скопје. Протестите во почетокот беа главно од етнички Албанци, поради апсењето на осомничени од нивната етничка заедница. СДСМ, предводена од Зоран Заев, подоцна го искористи случајот за политички цели. На протестите во 2015-2016 година против власта на ВМРО-ДПМНЕ, ветувајќи „нови докази“ и ослободување на осудените.  Во 2014 година, шестмина обвинети беа осудени на доживотен затвор, но Заев продолжи да го користи случајот во кампањата. По доаѓањето на власт во 2017 година, ветената правда изостана и родителите никогаш не ги добија доказите, најверојатно бидејќи господинот Заев ги измисли.

Мајката на Кире Трпковски, Надица Трпковска, во интервју за „Република“ во 2016 година изјави:

„Заев ја искористи нашата трагедија за да дојде на власт. Доаѓаше кај нас, ветуваше правда, но кога стана премиер, ништо не направи за да ја открие вистината. Нашата болка му служеше само за протести.“

Таткото на Филип Славковски, Горан Славковски, за „Дневник“ во 2017 година рече:

„СДСМ и Заев не водеа сметка за нас, родителите. Тие маршираа по улици, а ние останавме со празни ветувања. Нашите деца беа само алатка за нивната кампања.“

Родителите останаа со впечаток дека Заев ги измамил за политички поени, без вистински епилог за правдата.

Кочани и „Кој е следен?“: Повторување на моделот

Пожарот во Кочани предизвика шок, но протестите на „Кој е следен?“, одржани на 24 март во Скопје, повторно доаѓаат во време кога СДСМ е опозиција. Милена Јаневска од иницијативата тврди: „Ние сме активни граѓани, не сме поврзани со партии.“ Сепак, семејството Кулаков и критичарите велат дека зад движењето стојат истите „сенки“ од Шарената револуција, користејќи ја трагедијата за да ја нападнат власта на ВМРО-ДПМНЕ.

Ласкарци, Тетово, Беса Транс: Без масовни протести под СДСМ

  • Несреќа кај Ласкарци : Автобус на „Дурмо Турс“ излета од патот, земајќи 16 животи. Судскиот процес заврши со пресуди за возачот и тројца вработени во компанијата, но ниту еден владин функционер не понесе одговорност. Имаше граѓански протести, но не масовни, а ВМРО-ДПМНЕ не ги искористи за политички притисок.
  • Пожарот во модуларната болница во Тетово: Загинаа 14 пациенти поради лоши безбедносни услови. Министерот Венко Филипче и неговиот заменик понудија оставки, кои премиерот Заев не ги прифати. Јавноста бараше одговорност, но масовни протести изостанаа, а институционален епилог сè уште нема.
  • Беса Транс:  Пожарот во Бугарија однесе 45 животи. Се откри дека автобусот возел без лиценца, а контролата била пропуштена од надлежните. И покрај шокот, протестите беа ограничени, без поддршка или искористување од невладините или ВМРО-ДПМНЕ.

Тамара Димовска: Оправдан протест со злоупотреба од СДСМ

Случајот на 9-годишната Тамара Димовска, која почина во февруари 2015 година чекајќи операција, стана симбол на нефункционалноста на здравството под ВМРО-ДПМНЕ. СДСМ, тогаш во опозиција, го користеше случајот во реториката против власта. Мајката на Тамара, во интервју за „Фокус“ во 2016 година, изјави:

„Разочарана сум што никој не понесе одговорност. Случајот беше злоупотребен од сите страни, а ние останавме сами.“

Комисијата за заштита од дискриминација поднесе иницијатива, а кривичната истрага во 2017 година заврши со ослободување на обвинетите.

Мартин Нешковски: Оправдани протести, но потоа искористена ситуација за политички поени

На 6 јуни 2011 година, Мартин Нешковски беше претепан до смрт од полицаец. СДСМ ги поддржа масовните протести, барајќи оставка од министерката Гордана Јанкулоска. Во 2015 година, објавија прислушувани разговори за да го подгреат гневот пред Шарената револуција, користејќи ја трагедијата за падот на ВМРО-ДПМНЕ.

Селективноста на протестите

Под ВМРО-ДПМНЕ (пред 2017 и по 2024), Смилковско, Нешковски, Тамара и Фросина предизвикаа протести поддржани од СДСМ и невладините. Под СДСМ (2017-2024), Ласкарци, Тетово и Беса Транс имаа ограничен одзив, без масовна мобилизација од ВМРО-ДПМНЕ или невладините. Оваа селективност, покажува дека СДСМ ги користи трагедиите кога е во опозиција. Но, овој пат еден од главните политички манипулатори на протести е и партијата Левица.

Младите – заведени од манипулатори

Младите што протестираат за Кочани, многумина биле лица од 10-13 години за време на Шарената револуција. Тие се заведени од истите сили што ја донесоа СДСМ на власт во 2017 година, власт која не направи никакви вистински реформи. 7 години владеење на оваа коалиција докажа дека таа е една од најкриминалмните влади на Македонија. Воедно, СДСМ докажа дека се убедиливо најпредавничката власт што го смени името на државата и потпиша договор за добрососедство. Денес, младите повторно се дел од циклус на манипулации, не сфаќајќи дека гневот служи за политички цели, а не за правда.

Јавноста има право да протестира, но и обврска да поставува еднакви стандарди. Ако Кочани заслужува улица и правда, истото важи за Смилковско, Ласкарци, Модуралната болница и Беса Транс. Во спротивно, активизам на „Кој е следен?“ добива вкус на селективна морална хистерија, повторувајќи го моделот на „некрофилска политика“ од минатото. Прашањето на Росица – „Која трагедија е следна на менито?“ – останува предизвик за општеството да ги препознае вистинските мотиви зад протестите.