Претседателот на Европската комисија предложи група „држави со истомисленици“ да обезбедат безбедносни гаранции за Украина.
Евентуалниот прекин на огнот во Украина ќе создаде замрзнат конфликт, ќе ја зголеми регионалната нестабилност и ќе ја обесхрабри обновата на земјата разурната од војна, бидејќи непријателствата би можеле „повторно да се разгорат во секое време“, вели Урсула фон дер Лајен.
„Сакаме праведен мир, мир кој не го наградува агресорот, туку кој ги поддржува принципите на Повелбата на ОН и правото на украинскиот народ да биде господар на сопствената иднина“, рече претседателот на Европската комисија во говорот одржан на Среда наутро на конференцијата Глобсек во Братислава.
Во нејзината интервенција, фон дер Лајен издаде недвосмислено отфрлање на прекинот на огнот, кој, според неа, нема да успее да стави крај на инвазијата од големи размери и едноставно да ги консолидира територијалните придобивки што Русија ги постигна од февруари 2022 година.
Идејата за прекин на огнот беше отфрлена и од Украина, која се подготвува да започне контраофанзива, но доби поддршка од Кина и Бразил, две земји за кои Западот се сомнева дека ја зазеле страната на Москва во војната.
„Примирјето што ќе резултира со замрзнат конфликт нема да донесе траен мир. На крајот на краиштата, прекинот на огнот беше во сила по 2014 година и знаеме што се случи со тој договор минатиот февруари кога Русија изврши инвазија“, рече фон дер Лајен, мислејќи на договорите од Минск кои требаше да обезбеди примирје во регионот на Донбас.
„Примирјето би било инхерентно нестабилно и би го дестабилизирало регионот долж контактната линија. Никој не би инвестирал или обновувал, а конфликтот би можел повторно да се разгори во секое време. Не. Правечниот мир мора да резултира со повлекување на руските сили и нивната опрема од територијата на Украина“.
Праведен и траен мир, продолжи Фон дер Лајен, може да се реализира само преку „долгорочни“ безбедносни гаранции кои ќе ги подобрат одбранбените способности на Украина и затоа ќе го одвратат Кремљ да започне нов напад.
„Збирката од такви гаранции од страна на истомисленици може да понуди она што некои го нарекоа „одвраќање со негирање“. Со други зборови, обезбедување на Украина со воена опрема за да се зајакне против руските напади во иднина“, рече фон дер Лајен.
Овој процес, додаде таа, треба да се направи паралелно со демократските реформи на Украина, кои се потребни за унапредување на нејзината кандидатура за пристап во ЕУ.
Шефот на Комисијата не прецизираше кои земји треба да ја формираат групата на „држави со истомисленици“ или дали со аранжманот треба да управува НАТО.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски, кој се залага неговата земја да се приклучи на 31-члениот сојуз, ги повика своите членки да обезбедат „ефективни безбедносни гаранции“ пред самитот на НАТО во јули.
Генералниот секретар на НАТО, Јенс Столтенберг, претходно овој месец изјави дека „консултациите“ за ова прашање се во тек, но одби да даде дополнителни детали.
„Единствениот начин да се осигура дека тоа ќе престане е делумно да се осигура дека Украина има воена сила да ја одврати и одбрани од понатамошна агресија од Русија, но исто така и да најде некаква рамка за да го спречи претседателот Путин да продолжи да ја уништува европската безбедност“. – изјави Столтенберг.
Столтенберг истакна дека доколку земјите, „особено големите“, понудат безбедносни гаранции на билатерална основа, тоа би можело да го ризикува активирањето на членот 5, колективниот одбранбен механизам на алијансата.
„Нема начин да се најде лесно решение за овие прашања“, рече тој.