Сите народи во Црна Гора имаат еднакви права загарантирани со устав, а бројот на одредена група не значи посебен третман, рече Срѓа Павловиќ, црногорски историчар и соработник на Институтот Вирт на Универзитетот во Алберта од Канада, одговарајќи на прашањето за дали и какви уставни права ќе добијат Србите во Црна Гора ако пописот покаже дека тие се најбројниот народ во државата.

Наизглед техничко прашање за пописот на населението во Црна Гора се претвори во политичко. Во последниве недели, повеќето градови во земјава беа излепени со плакати кои сугерираат на населението како да се изјасни национално на пописот, првично планиран за првата половина на ноември, а потоа, со политичка одлука во огласот, продолжен за еден месец. .

Мандатот Милојко Спајиќ најави дека новата влада на Црна Гора, чиј избор се очекува на почетокот на следната недела, ќе предложи одложување на пописот на населението, јави известувачот на Ал Џезира, Предраг Томовиќ.

Спајиќ предлага одложување за 30 дена за да се почитуваат барањата на претставниците на помалку бројните народи и опозицијата, чие учество, како што рече, е важно за да не се доведе во прашање релевантноста на собраните податоци. Тој предлага и воведување специјален софтвер кој ќе им овозможи на граѓаните да ги проверуваат своите податоци.

Агресивна просрпска кампања во пресрет на пописот

Со ликови како најдобриот светски тенисер Новак Ѓоковиќ или историски личности како научникот Руѓер Бошковиќ или Балтазар Богишиќ, правник и етнограф, заедно со неколку кирилични слогани, меѓу кои и онаа: „Горд со својот Србин“, населението најчесто се нарекува да се декларираат како Срби..

На пописот под вакви услови, кој го поддржува црногорската влада во техничкиот мандат на Дритан Абазовиќ и просрпските политички партии кои се собираат околу мандатот за состав на новата влада Милојко Спајиќ, се противат црногорските граѓански и леви опозициски партии. , опишувајќи го како обид за „етнички инженеринг“. Поранешниот претседател на Црна Гора, Мило Ѓукановиќ, во интервју за Федералната телевизија изјави дека „идеолозите на Голема Србија сакаат да ја „смалат“ Црна Гора.

„Приоритет е да се докаже дека Црна Гора е српска држава. Црногорскиот национален идентитет е нападнат бидејќи тоа го отвора патот за уништување на црногорската независност“, рече Ѓукановиќ.

Реакцијата на црногорската опозиција предводена од Демократската партија на социјалистите (ДПС) дополнително се засили откако во средината на октомври во Подгорица беше организирана голема верска манифестација на СПЦ. Во своето обраќање до насобраните верници, српскиот патријарх Порфирије ги повика граѓаните да се идентификуваат како припадници на српскиот народ, верници на СПЦ кои зборуваат на српски јазик.

Политичка употребливост на резултатите

Според последниот попис од 2011 година, Црна Гора има повеќе од 619.000 жители и по број и површина е најмалата земја на Западен Балкан. Од тој број, 72 отсто се православни, од кои 45 отсто Црногорци, а 29 отсто Срби. Според тие резултати, Бошњаците биле 8,95 отсто, Албанците 4,91 отсто, муслиманите 3,31 отсто, Хрватите 0,97 отсто и Ромите 1,01 отсто.

Павловиќ не очекува резултатите од пописот да покажат голема процентуална разлика во категоријата национална идентификација во однос на состојбата во 2011 година. Има индикации, рече тој, дека разликата во бројот на оние кои се идентификуваат како Срби во Црна Гора денес може да биде меѓу два и три проценти.

Ако тој процент е уште поголем, нема да значи многу во околностите кога законодавната власт функционира како што е. За измени на црногорскиот устав и за посериозни политички промени во земјата потребно е двотретинско мнозинство во црногорскиот парламент, кој има 81 пратеник, што просрпската коалиција во моментов го нема.

„Сепак, не треба да се занемари политичката корист од тие можни неколку проценти, бидејќи тоа се елементи кои ќе им служат на српските националисти во уште поагресивна кампања за преиспитување на референдумските одлуки од 2006 година“, изјави Павловиќ за Ал Џезира, алудирајќи на референдумот за Независност на Црна Гора на што се спротивставија некои српски националисти.

Опозицијата ќе го бојкотира пописот

На овогодинешниот попис се противат и лидерите на националните совети на малцинствата Бошњаци, Хрвати, Роми и Албанци. Сметаат дека не е добро пописот да се одржува во нестабилен политички момент во државата. Владата на Дритан Абазовиќ работи под технички мандат повеќе од една година, откако во август минатата година и беше изгласана недоверба, додека мандатарот за состав на новата влада Милојко Спајиќ се уште нема добиено парламентарна потврда.

„Малцинствата, вклучително и Хрватите, немаат набљудувачи на оваа листа“, изјави за Ал Џезира Звонимир Дековиќ од Хрватскиот национален совет на Црна Гора, сметајќи дека е неприфатливо. „Црна Гора беше препознаена од Европската унија како лидер во процесот на европска интеграција и сега се врати на својата почетна позиција“, додаде тој.

И Европскиот парламент во својата резолуција за Црна Гора ги повика властите во Подгорица да го одложат спроведувањето на „одамна задоцнетиот попис на населението“.

Пописот на населението во Црна Гора требаше да се одржи во 2021 година, но тој не беше спроведен поради пандемијата COVID-19.

Попишувачи блиски до власта

Центарот за демократска транзиција (ЦДТ) неодамна објави податоци кои „недвосмислено укажуваат“ на значителна вклученост на партиски активисти и владини функционери во пописот на населението, што го доведува во прашање кредибилитетот на целиот процес. Според ЦДТ, пописната администрација е доминантно блиска до „владејачките структури“.

Какви и да бидат резултатите од пописот, тие ќе ги зголемат поделбите во црногорското општество, изјави за Ал Џезира Марко Пејовиќ од невладината организација УЗОР.

Кампањата пред пописот на населението во Црна Гора се прелеа и во соседна Хрватска. Поради плакатите со ликовите на споменатите Руѓер Бошковиќ и Балтазар Богишиќ, реагираше хрватското МНР, предупредувајќи дека овие два џина имаат хрватски, а не српски корен. Според официјалниот став на Загреб, тоа е „целосно несоодветен пристап кон хрватското културно идентитетско наследство“.

Извор: Aljazeera Balkans.