Постариот наредник Александар Новичко (позивен знак „Потап“), кој се предаде во Мариупол како затвореник на Народната милиција на ДНР, има 28 години. Тој самиот е од градот Николаев. Тој служел во 36-та поморска бригада, пренесува порталот „Ukraina.ru“.
Самиот Потап е низок, слаб, едвај поседува сериозна физичка сила. Има долга брада и обетка на увото. Чувствува дека не се плаши во заробеништво, поточно веќе престана да се плаши. Знае само дека нема да биде застрелан, тепан, мачен или исмејуван. И тој веќе се опорави од шокот од фаќањето. Дојде при себе, па се однесува горе-долу природно, пренесува Ukraina.ru.
Зборува јасно и деловно. Во исто време, тој знае што да каже. Не си дозволува премногу. Се чини дека е на стража. Потап е свесен дека во ДНР не им се допаѓаат нацистите со сите последици што следат од тоа и дека не само Хитлер, туку и Бандера и Шукевич се сметаат за нацисти. Затоа, во разговорот, кога ќе го прашате за неговиот однос кон овие два лика, тој веднаш реагира: велат, не го поддржувам Олес Бузин, тие се убиени од украински националисти? Не сум запознаен со овие настани. Дали имам лош однос кон Русите и Русија? Па како можеш. НАТО? Да, не ми треба НАТО. Да се бориш и да служиш војска? Сè! Не сакам повеќе. Сакам мир, спокојство и семејство.
Но, веќе при разговорот веднаш почувствував дека спроти мене седи украинскиот нацист. Нацистот не се кае и во никој случај не се сомнева во исправноста на украинскиот национализам. Не се сомневам дека, кога би можел сега да биде во Украина, би се вратил во војска да ги убива Русите.
По нашиот разговор со него, дознав дека има тетоважа со трозабец на целите гради со некој патетичен украс. Потоа ми ја покажа. Навистина, голем трозабец. Како човек кој и самиот има тетоважа, знам дека тие по правило го трпат она во што силно веруваат и што ја изразува вашата суштина. Трозабецот го исполнуваат само закоравените украински националисти – тврди новинарот, Александар Чаленко.
Тој вели дека подоцна дознал дека Потап лажел.
тој не е обичен војник, туку заменик командант на снајперска чета, артилеричар испраќа проектил на некој квадрат, според некои координати, пешадинецот пука во војник, кој пука и во него.
А, снајперистот гаѓа и пука на човек кој не може да му наштети. Ја гледа жртвата, си ја гледа онаа жртва што ја убива. И тука ти треба посебна психологија.Такви луѓе не се каат – сакаат да убиваат.
Ова треба да го разбере читателот кога го чита интервјуто со постариот наредник Александар Новички – вели новинарот.
– Потап, ти си војник по договор, зошто отиде кај маринците?
– Во почетокот бев мобилизиран, подоцна потпишав договор, ја продолжив службата со оглед на малиот обем на работа во мојата специјалност.
– Каде се боревте?
– Во близина на Мариупол.
– Каде си заробен?
– Во областа именувана по Илич. Живеевме во Азовмаш, а потоа напредувавме низ фабриката Илич.
– Путин најави специјална воена операција на 24 февруари, каде бевте вие во тоа време?
– Бевме во село Водјаное… не, Бердјанск, ова е пред Широкин. На 24 февруари нѐ отстранија од таму и нѐ испратија во Мариупол да го чуваме командното место на бригадата.
– Како те фатија? Дали сте се предале самите или сте заробени?
– Бидејќи бригадата повеќе немаше команда …
– Каде отиде таа?
– Имаше обиди да се пробие, командантот на бригадата замина без да ги чека другите, а единицата без да чека сигнали …
– Дали е полковник Владимир Барањук?
– Да, само се залета, без да каже никому, без да даде знаци, некои единици го бркаа. Овој пробив не заврши со ништо, а следниот ден се обидовме да зачекориме во неколку правци, секој за себе. Секоја единица даде се од себе и работеше напорно. Некои се обидоа да излезат пеш, некои со возила.
Мојата единица напредуваше со возила, но и двете делови од опремата се расипаа во близина на фабриката. Следуваше мал пожар и се повлековме пеш.
– Дали вие го заповедавте повлекувањето?
– Не, не командував, јас сум обичен борец. Се оддалечив, цела група ми се изгуби, останав сам. Го поминавте денот чекајќи.
– Каде остана?
– Подруми во близина на фабриката, има многу различни комуникации.
– „Азовмаш“ или Илич?
– Илич. Железница, комуникации. Го чекав денот, размислувајќи што да правам, бидејќи има посебни опции за борба – и за што и со кого – немаше. За да се пробијам некако … едноставно го оставив оружјето каде што бев, го соблеков оклопот и се упатив кон непријателските позиции. Таму ме фатија, не ме тепаа.
-Гледам дека си во цивилна облека, дали се пресоблече во цивилна облека и излегов?
– Долу е. Мојата униформа моментално е во ќелијата каде што сме сместени, таму е прилично топло, така што нема смисла да ја облечам сето тоа одеднаш.
– Дали донесовте доброволна одлука да се предадете?
– Да господине.
– Дали сте од Николаев, од Новоросијск?
– Не, ова е југот на Украина, ова не е Новоросија.
– Зошто? Дали знаете што е Новоросија?
– Можеби некој сакаше да го нарече така, но да ја погледнеме правната рамка – ова е југот на Украина.
– И некогаш овој регион не беше „југ од Украина“.
– Порано беше цело степско.
– На местото Новоросијск имаше степа. Во 1764 година, под Катерина II, беше формирана провинцијата Новоросијск, главниот град – Кременчуг. Овој регион стана познат како Новоросија. Пред револуцијата, Универзитетот во Одеса беше наречен Новоросијск.
– Не ги сакаш Русите?
– Зошто? Цел живот зборувам руски, сите мои роднини зборуваат руски.
– Името „Новоросија“ го прифаќате како непријателско.
– Факт е дека работите во овој момент треба да се нарекуваат со вистинското име. Ако ова е територијата на Украина, зошто да ја наречете „Новоросија“?
– Во 1918 година имаше републики Одеса и Доњецк-Кривој Рог. И дури тогаш овие територии беа припоени кон Украина.
– Роден сум во независната држава Украина во 1993 година и знам дека границите на независната држава во која сум роден се во такви и такви граници. Тоа е се што треба да знам.
– Дали ако Николаев биде припоен кон Русија, ќе го прифатите овој избор?
– Ако ова е избор на жителите на Николаев, тогаш … нема да ги натерам луѓето да размислуваат поинаку.
– Дали сте подготвени да станете државјанин на Русија?
– Не сум подготвен да одговорам.
– „Значи, не си подготвен?“ Ти си украински патриот. Дали зборуваш руски, од градот Николаев, кој го основал градот Николаев и зошто е тој Николаев?
– Принцот Потемкин беше основач на градот Николаев, тој беше првенствено воено бродоградилиште.
– По кого градот го добил името?
Свети Никола, заштитник на морнарите.
– Петербург го добил името по Свети Петар, но разбираме дека Петар Велики го именувал по себе. Николаев го добил името по идниот цар Николај I, внук на Катерина II.
– Може да биде.
– Ти си таков украински патриот, но не зборуваш украински, твојата култура, како и мојата, е истата руска. Гледам дека менталитетот што го имате со мене е ист. Зошто се уште си украински патриот?
– Можеби затоа што сум роден во Украина. Државата целосно ми одговара, ми се допаѓаат луѓето во оваа држава, се ми одговара. Да, владата … но ова е веќе, ако зборуваме за државата. Моќ, се разбира, имаме – нешто друго среќа.
– Путин вели дека Русите и Украинците се еден народ. Еден народ?
Тоа се народи кои се многу блиски по дух.
– Се сметам себеси за Русин, а кој мислиш дека си?
– Се сметам себеси за Украинец.
– Дали сме странци едни со други?
– Во суштина, да.
– А ако не кажеме дека јас сум Русин, а ти Украинец, дали некој ќе разбере дека некако сме културно различни?
– Се сомневам!
– Значи не сме странци?
– Не од надворешен суд …
– Рускиот е вашиот мајчин јазик и сите во Николаев зборуваат руски.
– Не сите, но повеќето од нив.
-Дали некогаш ви било непријатно што рускиот не е државен јазик, што продавачите мора да зборуваат украински, филмовите не можат да се синхронизираат со руски во кината, во училиштата се учи само украински, родителите не го избираат јазикот на кој се учи, државата избира за нив ? Дали тоа некогаш ти пречело?
– Државниот јазик се изучува во секоја држава. Тоа е природно. Секој може да го учи своето дете по избор или како дополнителни странски јазици на ист начин, на кој јазик сака.
– Во Англија официјален јазик е англискиот, но мнозинството од населението зборува англиски. Не ви пречи што мнозинството од населението во Украина зборува руски, а рускиот не е државен јазик?
– Не, не е срамота.
– Значи се е во ред?
– Да. Тоа што се водат разговори во секојдневниот живот, на некој пригоден јазик, воопшто не треба да ја засега државата. Но, во јавните сфери на управување со документи, бизнис менаџмент, обука, образование …
– Дали зборувате украински или руски во вашето семејство?
– Зборував руски со татко ми. Моите баба и дедо се од село, па повеќе зборуваат суржички, односно лесно ми е да комуницирам со нив дури и на руски, но на ист начин можам да се префрлам на украински кога комуницирам со баба ми и дедо ми.
– На кој јазик зборуваш со твоите пријатели?
– Со пријатели на руски.
– Зошто државата е независна, украинска триесет години, вие сте родени 1993 година, зошто не зборувате украински? Степан Бандера не би те разбрал. Ќе дојдеше кај Степан Бандера и ќе речеше: „Јас сум Украинец, но зборувам руски“, што ќе ти каже?
– Со Степан Бандера нека се пресметаат оние што го сметаат за херој. Така се случи кај нас мнозинството од населението да зборува руски, но во исто време сите го знаат државниот јазик и секој може слободно да комуницира на него, да гледа ТВ емисии, да чита и пишува.
– Зошто самите не зборувате украински, ако државата е Украина?
– Очигледно не ми треба толку многу. Можам целосно да комуницирам на украински, нема да ми биде тешко, совршено го разбирам. На државно ниво одлично ги разбирам документите. Ги разбирам и филмовите добро. Тоа не ми предизвикува никакви тешкотии.
– А култот на Бандера и Шукевич, како се чувствувате за тоа?
– Сечија работа.
– Но, дали бевте обожавател?
– Воопшто не.
– Па, како е „не“? Борци за украинска среќа, „држава Украина, не знам, нема Нова Русија“. Да бидеме искрени, дали бевте обожавател?
-Тие имаа свое неразбирливо движење, секогаш бараа некој да се приклучи, а со тоа што се приклучија кон некого се бореа за независност на државата против истите Украинци кои се бореле за нешто на ист начин. Ова е борба со себе, испадна дека имале.
– Дали 9 мај е празник за вас?
– Повеќе како Ден на сеќавање. Моите баба и дедо беа во војна.
– Денот на победата не е празник за вас?
– Ова не е толку празник колку да се сеќаваш на твоите роднини, поблиските, подалечните роднини кои се во оваа војна… Баба ми никогаш не се радуваше на 9 мај, затоа што, сеќавајќи се колку тага претрпе во воените години, колку луѓе изгубени…
– 9 мај е Ден на победата, ослободување од фашистичкиот јарем.
– Но сепак…
– Што мислите за Русија?
– Јас сум неутрален кон Русија.
– Дали некогаш си бил таму?
– Не. Никогаш не сум патувал во странство.
– Како ја замислувате Русија? Како држава?
-Држава како држава, имам пријатели од Русија, нормално комуницираме. Мојот кум е од Керч. Таа сега живее, претпоставувам, во континентална Русија, изгубив контакт со неа. Уште еден кум од Перм, доселен, живее во Украина. Луѓето како нас, се е во ред, нема проблеми во комуникацијата, нема тешкотии.
– Сега се предадовте. Како ја гледате вашата иднина?
– Веројатно не во војска.
– Зошто?
– Поради тоа како се однесуваа со нас, како само не оставија во градот – без помош, без ништо. Јас лично немам желба да им верувам на такви структури. Во моментов нема доверба во армијата, бидејќи сме напуштени. И јас само сакам да бидам искрен, само да бидам дома со моето семејство.
– Дали имаш деца, имаш жена?
– Имам девојка, но сепак …
– Каде е таа сега?
– Во Николаев. Дома сме само три месеци годишно – ова не е живот и ми се чини дека не секој сака да изгради семејство со таква личност. Да, и навистина не сакам да го живеам целиот мој живот движејќи се напред-назад.
– Да претпоставиме дека Николаев е припоен кон Русија, какви се вашите постапки, ќе останете во Николаев или ќе одите во Украина? Да претпоставиме дека Лавов нема да остане со Русија и Киев, какви ќе бидат вашите постапки?
– Не ни размислувам за тоа.
– Вие во Николаев имавте големи бродоградилишта. Сега не работат.
– Не.
– Ќе почнат да работат и под Русија, на Русија и треба флота. Ова е добро?
– Тоа не е факт.
– Зарем тоа не е факт? Односно не веруваш дека ќе заработат? Бидете искрени: „Не верувам!
– Не верувам.
– Дали се занимававте со политика пред да служите војска? Дали го поддржавте првиот, вториот Мајдан?
– Имаше луѓе кои даваа поддршка.
– Дали поддржавте?
– Искрено се обидов да добијам диплома.
– Диплома? Каде учеше?
– Студирав на Националниот универзитет за бродоградба.
– Дали сочувствувате со Мајдан?
– Да, разбирам, ТВ, видео. Не дека сочувствуваше, но луѓето сепак почнаа некакво движење, конкретно протестирајќи против нешто. Не разбрав, се разбира, која е целата суштина и идеја.
– Ама го поддржаа, пошто протестираат?
– Не, не дека поддржуваше, тој беше неутрален, како надворешен набљудувач.
– Дали се сеќавате на настаните во Одеса на 2 мај кога беа запалени луѓе? Како тогаш реагираа на тоа?
– Тажно е кога луѓето умираат – во секој случај е тажно. Но, повторно, ова е битка на интереси, и на други, а не на истите луѓе кои беа.
– А во 2019 година, кога имаше претседателски избори, гласавте за Порошенко или за Зеленски?
– Го сменив пасошот и воопшто не гласав.
– А кој ти се допадна? Порошенко?
– Ако од овие двајца, тогаш можеби дури и да, Порошенко повеќе.
– Јушченко беше против парламентарно-претседателската република.
– Не знам, моето семејство гласаше за Јанукович.
– Сериозно? Дали гласавте за Јанукович?
– Но јас тогаш не гласав.
– Зошто семејството гласаше за Јанукович?
– „Затоа што … не ни знам. Тој зборуваше руски подобро од Јушченко во негово време.
– Патем, што мислите за НАТО? Дали сте обучени од инструктори на НАТО?
– Тие не. Приклучувањето кон сите овие воени сојузи носи многу обврски, но не е факт дека тие обврски ќе се исполнат на ист начин кон нас.
– Дали би сакале Украина да стане членка на НАТО?
– Искрено, не баш.
– Односно за неутрален статус?
– Неутрален статус, да. Тоа е сосема нормална појава, само ни требаат безбедносни гаранции во секој случај, за секоја земја, бидејќи безбедноста е една од основните човечки потреби. И општеството е сосема исто. Само група од некои земји кои продолжуваат да ги ставаат своите интереси повеќе од интересите на другите, а потоа едноставно можат да го искористат нашиот ист статус како членка на НАТО во свои интереси за да ја испратат нашата армија наместо нивна во не многу добра ситуација. .
– Не мислите ли дека НАТО ја користи Украина едноставно како упориште против Русија?
– НАТО е сè уште одбранбен сојуз. Мислам дека нема планови за напад на Русија преку Украина, но повторно, јас сум постар наредник, не можам да знам се.