Изборите во САД се единствени

Имаат премногу специфики кои ги разликуваат од европските. Главна карактеристика е што претседателските избори во САД не се директни, т.е. на 5 ноември не се избира претседател, туку електори, чиј број зависи од населението на соодветните држави. Калифорнија дава 54 електори, Тексас 40, Флорида 30, Алјаска 3, Хаваи 4 итн. Има 538 електори, тие го формираат Изборниот колеџ, кој го избира претседателот на САД. Што значи дека се потребни 270 електори за да победи некој кандидат. Теоретски, гласањето може да биде изедначено со 269-269, но Уставот на САД го предвидуваше тоа – според 12-тиот амандман, тогаш Претставничкиот дом одлучува кој ќе биде претседател.

Избирачите се усогласени со населението, но не точно. Избирач од мала држава претставува помалку луѓе отколку електор од голема држава. Така, се добива уште едно искривување – претседател може да стане оној кој денеска добил помалку гласови од народот, но собрал повеќе електори.

Практично сите изборни гласови на една држава одат кај кандидатот кој добил најмногу гласови во таа држава. Ако Трамп освои повеќе популарни гласови во Ајова, сите 6 електори мора да гласаат за Трамп. Сепак, сосема е можно избирачот да не го почитува народното гласање.

Дали има поважни држави?

Да. Има јасни републикански држави и јасни демократски држави. На пример, Калифорнија не гласала за републиканци од 1988 година, а Тексас не избира демократ од 1976 година. Но, секогаш има држави кои гласале за демократи во минатото и може да гласаат за републиканци овој пат. Овие држави се борбени полиња на изборите. Годинава такви држави се Аризона, Џорџија, Мичиген, Невада, Северна Каролина, Пенсилванија и Висконсин – гласањето во овие држави ќе одлучи кој ќе биде претседател на САД.

Покрај претседателот, Американците денеска ќе изберат 11 гувернери, 34 сенатори и сите 435 членови на Претставничкиот дом.

Денеска се изборите, но тоа не е крајот на процесот.

Поважните датуми во претседателската трка се:

5 ноември – Ден на изборите

Крајот на гласањето го означува почетокот на пребројувањето на резултатите. Иако гласањето не може да се одржи по денот на изборите, многу држави дозволуваат гласачките ливчиња со поштенски печат да пристигнат по пошта неколку дена потоа и гласачите да ги поправат грешките на нивните гласачки ливчиња.

Во текот на следните неколку недели

Во пракса, резултатите од 5 ноември се чуваат неофицијални. Во текот на следните неколку недели, изборната администрација ќе ги потврди тие резултати, ќе ги додаде привремените и прекуокеанските гласачки ливчиња и ќе започне со броење на гласовите за да дојде до официјалните резултати во локалните и државните рокови за сертификација. Овие рокови варираат од држава до држава.

11 декември – Именување на избирачи

Ова е клучен рок: ова е кога државната „извршна власт“ мора да ги потврди претседателските избори во државата. (Гувернерот е стандардно извршната власт на државата, освен ако државниот закон однапред не назначи друг службеник.) Според Законот за реформи во списокот на гласачи, кој беше усвоен на двопартиско гласање во 2022 година, тој рок е шест дена пред состанокот на избирачите, кој оваа година е на 17 декември.

17 декември – Состанок на избирачите

Назначените претседателски електори од секоја држава ќе се состанат во главните градови на нивните држави за да ги дадат своите официјални гласови за кандидатот кој ги освоил изборните гласови на нивната држава. Овие состаноци заедно се нарекуваат состанок на Изборниот колеџ.

25 декември – Пристигнуваат гласовите на гласачите

Претседателот на Сенатот и Националниот архивист мора да ги добијат сертификатите за избори на секоја држава до четвртата среда во декември.

3 јануари 2025 година – Заклетва на новиот Конгрес

Новиот Конгрес положи заклетва пред неговите членови да ги пребројат гласовите на претседателските електори.

6 јануари 2025 година – Пребројување на изборните гласови на Конгресот

Во последната фаза од изборите, членовите на Конгресот се собираат за да ги пребројат изборните гласови.

20 јануари 2025 година – Претседателска инаугурација

Ден на инаугурацијата. 47-от претседател полага заклетва пред Капитол.