Изборите во Босна и Херцеговина – земја кандидат за ЕУ – се недемократски и ја зацврстуваат привилегираната позиција на доминантните етнички групи, одлучи во вторникот Европскиот суд за човекови права, пренесува Euronews.
Правниот случај беше поднесен до судот со седиште во Стразбур од Славен Ковачевиќ, политиколог и советник на член на Претседателството на Босна и Херцеговина, кој тврдеше дека тој не бил вистински застапуван.
Судот се изјасни во негова корист, опишувајќи ја земјата со 3,2 милиони жители како „етнократија“.
Етничкото претставување е „порелевантно од политички, економски, социјални, филозофски и други размислувања“ во политичкиот систем на земјата, рече судот.
Босна и Херцеговина доби статус на кандидат за ЕУ во декември минатата година.
Како одговор на пресудата, портпаролот на Европската комисија во вторникот рече дека земјата треба да спроведе реформи за да обезбеди еднаквост и недискриминација на нејзините граѓани, „со цел да се отворат преговорите за пристап во ЕУ“.
Правото на глас „ограничено“
Уставот на Босна и Херцеговина им дава политички привилегии на Бошњаците, Хрватите и Србите – таканаречените „конститутивни народи“ – кои се подеднакво застапени во 15-члениот Дом на народите и трипартитното претседателство. Во овие две институции не можат да бидат избрани лица без припадност на трите доминантни етнички групи.
Територијалниот состав на земјата ги одредува и правата на гласачите. Само оние што живеат во Федерацијата на Босна и Херцеговина можат да ги изберат бошњачките и хрватските членови на Домот на народите и на Претседателството, додека српските членови се избираат од жителите на Република Српска, каде што етничките Срби се мнозинство.
Славен Ковачевиќ – кој тврдеше дека не е поврзан со ниту една етничка група и кој живее во главниот град на земјата Сараево, дел од Федерацијата на Босна и Херцеговина – тврдеше дека не можел да гласа за кандидатот кој најдобро ги претставува неговите политички ставови во законодавниот дом во 2022 година. и претседателските избори, бидејќи неговиот избор беше ограничен на кандидати од Бошњаци и Хрвати.
Судот утврди дека овие територијални и етнички барања претставуваат дискриминаторски третман.
Реформите се „најголем приоритет“
Портпаролот на Европската комисија одговори на пресудата во вторникот со која ја повикува Босна и Херцеговина „да ги исполни 14-те клучни приоритети идентификувани во мислењето на Комисијата за 2019 година за нејзината апликација за членство во ЕУ, со цел да се отворат преговорите за пристап во ЕУ“.
Портпаролот се осврна конкретно на четвртиот приоритет, кој ја повикува Босна и Херцеговина суштински да ја подобри својата рамка, вклучително и на уставно ниво, со цел да се „обезбеди еднаквост и недискриминација на граѓаните“.
„Европскиот совет, исто така, ги повика лидерите итно да ги финализираат уставните и изборните реформи што чекаат и тие треба да се унапредат како прашање од најголем приоритет“, додаде портпаролот.
Повиците за изборни реформи се зголемуваат веќе една деценија, по пресудата на Европскиот суд за човекови права за случајот Сејдиќ и Финци во 2012 година, која прво ја расветли дискриминаторската природа на изборниот систем во Босна и Херцеговина.
Се очекува Комисијата да објави извештај за проценка на напредокот на земјите-кандидатки на нивниот пат кон пристапување во ЕУ во октомври.
Претходно оваа недела, претседателот на Европскиот совет Шарл Мишел рече дека ЕУ мора да биде подготвена да прифати нови кандидати до 2030 година.
„Ова е амбициозно, но неопходно. Тоа покажува дека сме сериозни“, рече Мишел.