Изборот на Фридрих Мерц за германски канцелар во вториот обид во Бундестагот ја стави новата влада на несигурна основа. Неговите први потези, вклучувајќи ја посетата на Париз и укинувањето на функцијата специјален пратеник за Западен Балкан, создаваат неизвесност за иднината на политиката за проширување на ЕУ и поддршката за регионот.
Политиката за проширување и приоритетите на Мерц
Мерц ја започна својата надворешна агенда со средба со францускиот претседател Емануел Макрон во Париз. Разговорите се фокусираа на нуклеарната безбедност, соработката во вооружувањето и создавањето на „француско-германски совет за одбрана и безбедност“. Овие теми покажуваат дека проширувањето не е приоритет за Берлин и Париз, кои се насочени кон сопствените интереси.
Мерц предложи реформа во ЕУ за промена на гласањето за клучни прашања, вклучително и проширувањето, од консенсус на мнозинско одлучување. Оваа реформа, која бара консенсус, може да го одолговлечи процесот. Тој ја укина функцијата специјален пратеник за Западен Балкан, што досега беше клучна за следење на политичките и економските процеси во регионот. Оваа одлука покренува прашања дали Германија го менува својот пристап кон Западен Балкан.
Михаел Рајфенштул, директор за Југоисточна Европа во германското Министерство за надворешни работи, при посетата на Скопје увери дека Германија останува посветена на Берлинскиот процес. Тој истакна три столба: поддршка за проширување, регионална енергетска соработка и добрососедски односи. Рајфенштул нагласи дека билатералните спорови треба да се отстранат од пристапниот процес, но неизвесно е колку овие ветувања се реални.
Вадефул: Позитивен сигнал за Македонија
Новиот министер за надворешни работи, Јохан Вадефул, е искусен познавач на Македонија. Како долгогодишен известувач за земјата во ЦДУ/ЦСУ, тој се спротивставуваше на внесувањето на билатерални спорови во евроинтеграциите. По Преспанскиот договор, Вадефул бараше итни преговори за членство на Македонија, убедувајќи ја Франција да го поддржи процесот. Неговата посета на Скопје во април 2025 покажува дека е запознаен со актуелните состојби.
Предизвици и можни сценарија
Мерц најави приоритет на консолидација на ЕУ пред проширувањето, со фокус на Украина и новата американска политика. Ова може да го одложи напредокот на Западен Балкан. Постојат четири можни сценарија:
- Украинската кандидатура за ЕУ да го повлече Западен Балкан за да се избегнат тензии меѓу членките.
- Реформа за членство во ЕУ во повеќе брзини, со учество во пазарот и политички дискусии без право на глас.
- Укинување на едногласноста во ЕУ, што е тешко остварливо поради можен отпор од Бугарија.
- Притисок врз Софија за компромис, со гаранции од ЕУ против билатерални пречки.
Мерц веднаш ја заостри контролата на границите, политиката за азил и депортацијата на нелегални мигранти. Ова покажува дека неговите приоритети се внатрешната стабилност и безбедноста, што може дополнително да го одложи проширувањето.
Став на Македонија
Министерот за надворешни работи, Тимчо Муцунски, изјави:
„Ќе бидеме посветени на реформите, на усогласување со законодавството на ЕУ, на Реформската агенда што е составен дел од Планот за раст, но на крајот на краиштата, очекуваме Брисел, како и земјите членки, да го исполнат многу јасното ветување што беше дадено кон Западен Балкан пред многу, многу години.“
И покрај ветувањата, германската политика за проширување останува неизвесна, а напредокот на Македонија и регионот зависи од способноста на Мерц и Вадефул да ги балансираат реформите во ЕУ и поддршката за Западен Балкан.
Извор: Курир