Сериозните критики и забелешки се содржат во повеќе делови од извештајот кој беше по грешка објавен во работна верзија по што беше повлечен од нејасни причини за од денеска повторно во официјална верзија да е достапен за јавноста.

Во делот за корупција се открива дека Владата во битката против корупцијата селективно прогонувала критичари на СДСМ и ДУИ.

– Има веродостојни обвинувања за корупција во спроведувањето на законот, судството и многу други сектори, се вели о делот посветен на Корупција од извештајот.

„Македонија има закони наменети за спротивставување на митото, злоупотребата на службената положба и судирот на интереси, а владините службеници и нивните блиски роднини се законски обврзани да ги објават своите приходи и средства. Сепак, спроведувањето на законите за борба против корупцијата на моменти беше слабо но и селективно насочено кон владините критичари и прекршителите на ниско ниво.“

Има веродостојни обвинувања за корупција во спроведувањето на законот, судството и многу други сектори. Тековната Државна комисија за спречување на корупција (ДКСК) (https://www.dksk.mk/index.php?id=home), именувана во февруари 2019 година, ја продолжи својата работа по усвојувањето на новото законодавство за борба против корупцијата во јануари 2019 година и оттогаш е особено проактивна. ДКСК отвори голем број истраги поврзани со корупција, насочени кон високи функционери од целиот политички спектар за наводен непотизам и судир на интереси. Откако Главниот специјален обвинител беше обвинет за обвиненија за рекет во ноември 2019 година и истече мандатот на Специјалното обвинителство (СЈО), сите случаи на СЈО (кои произлегоа од масовниот скандал со прислушувањето, откри обемна злоупотреба на службената положба од поранешни јавни службеници и корупција јавни тендери) биле пренесени во Обвинителството за организиран криминал и корупција на Јавното обвинителство.

Неколку од најзначајните случаи беа завршени во 2020 година, а обвинетите добија затворски казни до 12 години.

Транспаренси Интернешнл ја рангираше Северна Македонија на 111 место од вкупно 180 земји во Индексот за перцепција на корупцијата во 2020 година, што е пад од 5 места, поради недостаток на владини напори за борба против корупцијата и судирот на интереси во јавната администрација.

Како резултат на јавното разочарување и притисок околу високата оценка на индексот, делумно, го поттикнаа вицепремиерот за борба против корупција да воведе етички кодекс за членовите на владата и сите други функционери назначени од владата, според кој тие мора да се посветат на транспарентна и одговорна работа.

За да ја спречи корупцијата, владата користи автоматски процес на електронско царинење, што им овозможува на деловните субјекти да го следат статусот на нивните апликации.

Со цел да се подигне транспарентност и отчетност при јавните набавки, Бирото за јавни набавки воведе електронски систем кој овозможува објавување на известувања од домашни и меѓународни институции, прегледи на тендерска документација без регистрација во системот, е-плаќања за употреба на системот, електронско архивирање, и електронско поднесување приговори (https://www.e-nabavki.gov.mk/PublicAccess/Home.aspx#/home).

Владата не бара приватните компании да воспостават внатрешни кодекси на однесување со кои се забранува поткуп на јавни службеници. Голем број домашни невладини организации се фокусираат на антикорупција и транспарентност во јавните финансии и тендерските постапки. Чести се извештаите за непотизам на јавните тендери.

Владата не обезбедува никаква посебна заштита на невладините организации вклучени во истрагата на корупцијата.

Македонија ги ратификуваше Конвенцијата на ООН против корупција и Конвенцијата на ООН против транснационален организиран криминал и ја потпиша Конвенцијата на ОЕЦД за борба против митото”, стои меѓу другото во извештајот кој на американските и други инвеститори им открива каква е климата за инвестиции во Македонија.

И покрај тоа што има сериозни наводи за корупција во власта, во Македонија се гонат политички непослушници и на „ситни риби“ – предупредува американскиот Стејт Департмент во свој извештај. Стејт Департментот вчера го објави извештајот за инвестициската клима низ светот, кој претходно, наводно по грешка, беше објавен, а потоа набрзина повлечен. Во одново објавениот извештај сепак се задржани истите забелешки за Владата на Зоран Заев и за влошената состојба со корупцијата во земјата.

– Иако законската рамка главно соодветствува на меѓународните стандарди, корупцијата е постојано прашање… Владата генерално ги спроведува законите, но има многу навестувања дека некои функционери се вмешани во коруптивни активности. Транспаренси Интернешнл ја рангираше Македонија на 111то место од 180 држави во својот извештај за перцепција за корупцијата за 2020 година, што е пет места полошо во однос на претходната година, и 13 во однос на 2018, пишува во воведот во извештајот.

Во поглавјето за корупција, оценките се уште по-сериозни. „Законите за борба против корупцијата повремено слабо се применуваат и со нив селективно се гонат критичари на власта и ситни прекршители. Има сериозни обвинувања за корупција во полицијата, судството и во многу други сектори.. ДКСК отвори низа случаи поврзани со корупција, кои се однесуваат на високи функционери од сите делови на политичкиот спектар, кои се обвинети за непотизам и судир на интереси. Откако Специјалната Обвинителка беше обвинета рекетарство во ноември 2019 година, и откако истече мандатот на Специјалното Јавно Обвинителство, сите случаи на СПО (кои потекнуваа од големиот скандал со прислушкувани кој откри распространети злоупотреби од поранешни јавни функционери и корупција со јавни тендери) беа префрлени на одделението за организиран криминал на Јавното Обвинителство, пишува во извештајот на Стејт Департментот.

За извештајот на Транспаренси Интернешнл, во кој Македонија беше рангирана на историски најлошото 111-то место, Стејт Департментот вели дека се должи на „отсуство на владини мерки за борба против корупцијата и против конфликтот на интерес во јавната администрација“ и дека „довел до јавно незадоволство и притисок“ да се подобри состојбата.

Во извештајот исто така се посочува дека има чести обвинувања за непотизам во доделувањето на јавните тендери, и дека власта не им обезбедила заштита на невладините организации кои ги истражуваат случаите на корупција.

– Многу компании кои работат во Македонија, вклучително и американски компании, ја посочуваат корупцијата како проблем во доделувањето на јавни тендери и во правосудството, пишува во извештајот, кој е наменет да ги информира странските компании заинтересирани да инвестираат во Македонија.

Во извештајот се критикува и праксата за туркање на закони според скратената постапка „европско знаме“, која не дозволува соодветна дебата.

– Законите не секогаш се подготвуваат врз основа на познавање или проценки, а понекогаш се носат во Собранието со користење на скратената процедура. По изгласувањето, отсуствува спроведување на законите и регулативите и нивна еднаква примена кон сите страни што може да биде проблем за компаниите и за граѓаните, се додава во извештајот.