Со одлука донесена на денешната седница, Уставниот суд го поништи Законот за солидарен данок, со што државата ќе биде обврзана да им врати околу 49,2 милиони евра на 156 компании. Овој закон, кој претходно беше воведен како еднократна давачка за 2023 година, сега е прогласен за неуставен.

Зошто Законот за солидарен данок е прогласен за неуставен?

Постапката за оценка на уставноста на оспорениот закон беше иницирана на 20 ноември 2023 година преку повеќе предмети поднесени од бизнис заедницата. Денес, со конечна одлука, Уставниот суд го укина законот поради нарушување на темелните принципи на владеење на правото и правната сигурност.

Во ноември минатата година, судиите изразија сомнеж дека законот произведува повратно дејство, што е спротивно на член 52 од Уставот. Со воведувањето на данокот, компаниите беа ставени во нееднаква положба, а законодавецот направи упад во правото на сопственост и слободата на пазарот и претприемништвото.

Кои беа иницијаторите на постапката?

Повеќе компании и стопански комори ја оспорија законитоста на оваа мерка. Подносители на иницијативите беа:

Финмак ДОО, Скопје (У.бр.179/2023)

Стопанска комора на Република Македонија (У.бр.183/2023)

ДТУ ЕТМТ ЕНЕРЏИ ДООЕЛ, Скопје (У.бр.187/2023)

Стопанска комора на Северо-Западна Македонија, Скопје (У.бр.190/2023)

Друштво за консалтинг Лански, Ганзгер, Зеќири + Партнер ДОО (У.бр.197/2023)

Сите овие субјекти посочија дека Законот за солидарен данок создава правна неизвесност и неправедна распределба на фискалниот товар.

Како Владата ќе се справи со финансиските последици?

Премиерот Христијан Мицкоски уште во јануари годинава изјави дека одлуките на Уставниот суд се конечни и мора да се спроведат. Тој нагласи дека ако Судот реши да се вратат средствата, Владата ќе ги врати, но тоа ќе бара ребаланс на Буџетот.

„Нема што да правиме, ќе скратиме од нешто друго и ќе направиме ребаланс. Воедно, ќе ја разгледаме и можноста за кривична одговорност на тие што ја донесоа оваа мерка, бидејќи Буџетот е оштетен и постои ризик од дополнителни каматни побарувања“, изјави Мицкоски.

Тој нагласи дека ова се државни средства што треба да се менаџираат одговорно, бидејќи им припаѓаат на граѓаните.

Што значи ова за компаниите?

Компаниите кои го платија солидарниот данок сега ќе можат да си ги вратат средствата. Оваа одлука на Уставниот суд поставува нов правен преседан во однос на еднократните и вонредни јавни давачки, ограничувајќи ја можноста на Владата да воведува фискални мерки со повратно дејство.

Заклучок

Со поништувањето на Законот за солидарен данок, 156 компании ќе добијат назад вкупно 49,2 милиони евра. Владата ќе мора да направи ребаланс на Буџетот, а правната сигурност за компаниите во иднина ќе биде засилена. Оваа одлука испраќа јасна порака дека сите фискални мерки мора да бидат усогласени со уставните начела и економските слободи.