Нови Сад, Србија – На 5 ноември вечерва, неколку илјади луѓе се собраа на протест во Нови Сад, изразувајќи гнев и барајќи одговорност од властите за трагичната смрт на 14 лица, кои загинаа при уривањето на бетонската настрешница на Железничката станица на 1 ноември. Демонстрантите, организирани на иницијатива на парламентарни опозициски партии и здруженија на граѓани, ги упатија своите барања за оставки на српскиот премиер Милош Вучевиќ и градоначалникот на Нови Сад, Милан Ѓуриќ. Бараат и итно апсење и казнување на сите одговорни за трагичниот настан, со целосна одговорност за несреќата.
Во еден од најмаркантните потези на протестот, демонстрантите донесоа трактор наполнет со фекалии, кои ги истурија пред Градското собрание во знак на протест против, како што велат, долгогодишната небрежност на властите.
„Овие фекалии го симболизираат она што тие нам ни го прават со години,“ рече Миша Бачулов, активист и претставник на здружението „Биди херој“, кој на последните избори беше кандидат за градоначалник на Нови Сад.
Насобраните скандираа „Оставка“ и „Апсете“, носејќи голем транспарент со натпис „Вие сте виновни, ќе одговарате“, а во првите редови се истакнати и фотографии на загинатите, меѓу кои има и деца.
Ескалација и реакција на властите
Протестот, кој започна мирно, прерасна во инциденти кога група маскирани лица започна да фрла камења и пиротехнички средства кон Градското собрание, при што е скршено стаклото на вратата од зградата. Полицијата, која беше стационирана во зградата со опрема за разбивање демонстрации, одговори со употреба на солзавец за да ја растера толпата. Миша Бачулов, кој учествуваше во организацијата на протестот, апелираше до демонстрантите да избегнуваат насилство, и ги повика полицајците да ги отворат вратите за мирно предавање на барањата на демонстрантите.
Претходно, неколку илјади луѓе ја блокираа раскрсницата пред Железничката станица и ги изразија своите барања за правна и политичка одговорност по несреќата. Во пресрет на протестот, младинската група „Став“, која ја поддржува иницијативата, симна знамиња од просториите на владејачката Српска напредна партија (СНС) и постави фотографии на функционери на излозите со натпис „Корупцијата убива, ќе одговарате“, како израз на револт кон властите. Во центарот на Нови Сад, граѓани палеа свеќи и поставуваа цвеќе во спомен на загинатите во трагичниот инцидент.
Барања за транспарентност во договорите за реконструкција
Демонстрантите, исто така, побараа јавен увид во договорот со кинескиот конзорциум кој ја изврши реконструкцијата на железничката станица. Тие бараат да се објават и други тајни договори со приватни компании кои работат на клучни инфраструктурни проекти во земјата. Протестите се засилија поради сомнежите за можна корупција и небрежност во спроведувањето на овие проекти, а демонстрантите инсистираат на целосна транспарентност.
Во пресрет на собирот, беше стационирано силно полициско обезбедување околу Градското собрание и Железничката станица во Нови Сад, со цел да се спречат поголеми инциденти.
Властите реагираат – Вучиќ и Весиќ во одбрана
Српскиот претседател Александар Вучиќ остро реагираше на симнувањето на знамето на СНС и обвини дека тоа е чин на непочитување кон државата.
„Нашата српска тробојка беше уништена, симната од сите кои не ја сакаат Србија. Вечерва во Нови Сад тоа го прават оние кои ни велат дека ја сакаат Србија повеќе од нас, пристојните граѓани на оваа земја,“ напиша Вучиќ на својот профил на Инстаграм.
Поранешниот министер за градежништво, транспорт и инфраструктура Горан Весиќ поднесе оставка од функцијата на 5 ноември, но изјави дека не ја прифаќа вината за несреќата. Оставката следеше по сериозниот притисок од јавноста, но Весиќ нагласи дека конкретниот дел на станицата не бил дел од реконструкцијата за која бил одговорен.
Засега, точните причини за уривањето на бетонската настрешница не се познати. Надлежните претставници изјавија дека несреќниот дел од објектот не бил вклучен во реконструкцијата која заврши во јули 2024 година, по три години работа. Железничката станица во Нови Сад беше свечено отворена во јули 2024 година, но трагедијата од 1 ноември ја стави реконструкцијата под сериозно испитување од страна на јавноста.
Истражната постапка продолжува
Вишото јавно обвинителство во Нови Сад веќе сослуша 48 лица, меѓу кои министерот за градежништво Горан Весиќ, директорот на Заводот за заштита на спомениците на културата во Нови Сад, како и одговорните за „Железници Србија“ и „Српска железничка инфраструктура“. Сослушани се и одговорните за извршување на работите во врска со реконструкцијата на Железничката станица.
По несреќата, во Нови Сад и во Белград беа организирани неколку протести од страна на граѓански активисти, кои се залагаат за правда и одговорност за загинатите. Меѓу 14 лица кои го загубија животот има и еден македонски државјанин, а уште три лица се во тешка состојба. Граѓаните на Нови Сад, разочарани од недостатокот на одговорност, продолжуваат да се собираат и да бараат правда за загинатите.