По 10 рунди санкции против Русија, ЕУ го насочува својот фокус на спроведување и заобиколување.
Европската унија подготвува нова рунда санкции против Русија кои ќе бидат насочени кон компаниите и земјите за кои се смета дека му помагаат на Кремљ да ја избегне обемната листа на казни што блокот ги воведе од февруари 2022 година.
За да се направи тоа ќе биде потребна примена на екстратериторијалност, оспорен правен принцип што може да и овозможи на ЕУ да санкционира субјекти кои се надвор од нејзината јурисдикција.
Радикалниот потег е поттикнат од императивната потреба за подобрување на спроведувањето и сузбивање на заобиколувањето, незгодна задача по десет рунди санкции кои покриваат невиден опсег на економски сектори и производи, како што се микрочипови, камиони, банкноти, хемикалии и луксузни кеси.
Нацртот дизајниран од Европската комисија беше испратен до земјите-членки во петокот и се очекува дополнително да биде разгледан од амбасадорите за време на состанокот во среда.
„Овој пакет се фокусира на спроведувањето на санкциите, нивната ефикасност и како да се спречи нивно заобиколување, а исто така и на стоките на кои им е забранет извозот во Русија – спречувајќи ги овие стоки да го најдат патот до Русија и нејзиниот воено-индустриски комплекс. “, изјави во понеделникот портпарол на Европската комисија, потврдувајќи ги медиумските извештаи.
Портпаролот одби да ја коментира суштината на предлогот, кој се очекува да биде предмет на интензивни преговори во текот на следните недели.
Брисел стана сè позагрижен поради забележителниот пораст на стоки произведени од ЕУ кои течат во земјите во Јужен Кавказ и регионите на Централна Азија, за кои постои сомневање дека се пренасочени кон Русија.
Извозот на ЕУ во Кина и Иран – два блиски сојузници на Кремљ – исто така се под лупа, како и трговската размена со Турција, земја која, и покрај тоа што е членка на НАТО, се обидува да оствари еднакви далечни односи меѓу Москва и Киев.
Внимание се посветува на производите произведени од европски компании на кои денес им е забрането да се испраќаат во Русија бидејќи можат – директно или индиректно – да ја поддржат руската воена машина, како што се полупроводници, радари, беспилотни летала, радио системи и други електронски компоненти.
Според извештајот на Фајненшл тајмс, нацрт-предлогот на Комисијата вклучува седум кинески компании кои се обвинети за продажба на опрема со потенцијална воена употреба. Некои од наведените фирми веќе се под санкции на САД.
Да се направи чекор против Кина, најголемиот трговски партнер на ЕУ во однос на стоките, би претставувало храбар чекор во надворешната политика на блокот и речиси сигурно би предизвикал бесен одговор од Пекинг во време кога односите меѓу ЕУ и Кина минуваат низ длабоки турбуленции.
Принципот на екстратериторијалност се користеше и во минатото, особено во случајот со американските санкции против Иран. Во 2018 година, администрацијата на претседателот Доналд Трамп одлучи да се повлече од иранскиот нуклеарен договор и да наметне стратегија за „максимален притисок“ за повторно воведување на санкциите врз режимот во Техеран кои претходно беа укинати според меѓународниот договор.
Тогаш, екстратериторијалноста, позната и како секундарни санкции, ја користеа американските власти за да ги казнат неамериканските компании кои сè уште имаат бизнис со Иран. Плашејќи се од одмазда, многу европски фирми се повлекоа од иранскиот пазар, и покрај тоа што беа совршено способни да работат внатре во земјата според законот на ЕУ.
Додека Брисел го критикуваше Вашингтон за време на иранскиот спор, сега се чини дека е подготвен да го следи примерот за да обезбеди ефикасно спроведување на санкциите на ЕУ против Русија и затворање на дупките.
Сепак, со оглед на новитетот на чекорот, новиот пакет санкции – број 11-ти од февруари 2022 година – се очекува да биде подложен на жестоки и долготрајни дискусии меѓу земјите-членки, од кои некои би можеле да стравуваат од повратен ефект ако блокот тргне по кинеските компании.
За санкциите на ЕУ е потребно едногласност на сите 27 земји-членки.