Рангирањето на Македонија според Глобалниот индекс за мир
Македонија е рангирана на 51. место според Глобалниот индекс за мир (GPI) за 2025 година, со резултат од 1,799, што значи поместување од четири позиции во однос на минатата година. Земјата се наоѓа во средината на листата од 163 држави во светот, во регионот Западна и Централна Европа, кој и понатаму се смета за најмирен во светот, иако бележи блага промена од 0,57% во изминатата година.
Рангирања на земјите од Западен Балкан
Во регионот Западна и Централна Европа, други земји од поширокото соседство се рангирани на следниве позиции: Хрватска на 19. место со резултат 1,519 и пад од една позиција, Бугарија на 29. место со резултат 1,610 и напредок од една позиција, Грција на 45. место со резултат 1,764 и пад од три позиции, Албанија на 52. место со резултат 1,812 и пад од шест позиции, Босна и Херцеговина на 59. место со резултат 1,895 и пад од три позиции, Косово на 63. место со резултат 1,908 и пад од три позиции и Србија на 64. место со резултат 1,914 и пад од една позиција.
Овие рангирања покажуваат дека земјите од Западен Балкан генерално остануваат во средниот опсег на индексот. Промените се умерени, главно поради предизвици во доменот на безбедноста и милитаризацијата. Регионалната иницијатива за контрола на мало и лесно оружје на Западен Балкан продолжува да игра клучна улога во намалувањето на безбедносните ризици.
Глобалните трендови според Глобалниот индекс за мир 2025
На глобално ниво, индексот за мир за 2025 година покажува дека светот станал помалку мирен по тринаесетти пат во последните седумнаесет години, со просечен пад од 0,36%. Ова е шеста последователна година на влошување на глобалниот мир.
Исланд ја задржува титулата на најмирна земја во светот со резултат 1,095, следена од Ирска со 1,260 и Нов Зеланд со 1,282. На спротивниот крај, земји како Русија со 3,441, Украина со 3,434, Судан со 3,323, Демократска Република Конго со 3,292 и Јемен со 3,262 се меѓу оние со најмалку мир. Тие се погодени од интензивни конфликти и хуманитарни кризи.
Најголемото влошување е забележано во доменот на тековни конфликти, со пад од 1,3%, при што 78 земји бележат влошување поради зголемен број на надворешни конфликти. Во 2024 година, 46 земји учествувале во повеќе надворешни конфликти отколку претходната година. Русија, Бангладеш и Украина забележале најголем пад во овој домен.
Делот што се однесува на милитаризација исто така бележи пад, со 86 земји кои зголемиле воени расходи, при што просечните воени трошоци како процент од БДП достигнале највисоко ниво од 2010 година. Норвешка, Данска и Бангладеш се меѓу земјите со најголем пад во овој домен. За разлика од овие трендови, доменот на безбедност и сигурност покажува благ напредок, со подобрувања во 95 земји, особено во перцепциите за криминал, политичкиот терор и насилните демонстрации.
Извештајот нагласува дека зголемените геополитички тензии, економската нестабилност и високата инфлација, особено во земјите во развој, создаваат ризик за понатамошна ескалација на конфликти. Глобалната економија во 2024 година беше обележана со забавен раст на БДП (околу 3%), висока инфлација (околу 6% на глобално ниво, со троцифрени бројки во земји како Судан и Сирија) и зголемена невработеност кај младите, особено во региони како Блискиот Исток и Северна Африка.
Овие фактори, заедно со зголемените воени буџети и трговските ограничувања, ја зголемуваат можноста за „конфликтна зараза“, каде конфликтите во една земја можат да се прелеат во соседните региони, како што се гледа во Источна Европа и Јужен Кавказ поради војната во Украина.
Во 2023 година биле активни 59 државни конфликти, што е највисок број од крајот на Втората светска војна. Уделот на конфликти што завршуваат со мировни договори или јасна победа значително опаднал. Зголемениот број на меѓународни конфликти, со раст од 175% од 2010 година, укажува на ризик од ескалација на постоечките жаришта, како неодамнешниот конфликт во Кашмир меѓу Индија и Пакистан.
Извештајот повикува на засилени мировни иницијативи и економска стабилизација за да се спречи понатамошно влошување на глобалната мирност.