Хрватите в недела ќе излезат на првиот круг од претседателските избори, кои, според досегашните најави, ќе се одржат на 29 декември. Според последните истражувања, изработени од агенцијата Promocija plus за хрватскиот телевизиски канал RTL, актуелниот претседател Зоран Милановиќ ужива значајна предност во однос на другите седум кандидати. Во овие анализи, особено се нагласуваат процентите на поддршка, како и можноста ниту еден кандидат да не ја премине потребната граница за победа уште во првиот круг.
Податоци од анкетите и процентуална застапеност
Имено, за да остане на претседателската функција актуелниот претседател, кој е кандидат на опозициските социјалдемократи SPD, се изјасниле 39,3% од испитаниците. Неговиот главен ривал доаѓа од редовите на владејачката Хрватска демократска заедница (HDZ), Драган Приморац, за кого се изјасниле 24,3% од учесниците во анкетата.
На третото место се позиционира независната кандидатка Марија Селак Распудиќ, која добила поддршка од 10% од анкетираните. Кандидатката на зелено-левата коалиција „Možemo!“, Ивана Кекин, има 8% поддршка, што ја сместува на четвртото место според рејтингот во ова испитување.
Останатите четворица кандидати располагаат со минимална поддршка, без да покажат знаци дека би можеле значително да ја изменат моменталната распределба на гласовите.
Првиот круг на изборите и очекувања
Првиот круг од претседателските избори во Хрватска ќе се одржи на 29 декември, и според процените, ниту еден од кандидатите нема да успее да освои над 50% од вкупните гласови, што е услов за победа во првиот круг. Токму затоа, аналитичарите предвидуваат дека гласачите ќе треба да излезат повторно на вториот круг, кој е закажан за две недели подоцна. На гласачкото ливче, во тој втор круг, ќе се најдат Зоран Милановиќ и Драган Приморац, односно двајцата кандидати со највисока поддршка.
Прелевање на гласовите во вториот круг
Еден од клучните фактори, според хрватските политички аналитичари, ќе биде прелевањето на гласовите од кандидатите кои нема да влезат во вториот круг. Очекувањата се дека Зоран Милановиќ ќе добие дел од гласовите на Ивана Кекин (Možemo!) и барем половина од гласовите на поддржувачите на Марија Селак Распудиќ.
Од друга страна, Драган Приморац (HDZ) може да смета на гласовите на кандидатите од крајната десница, меѓу кои аналитичарите го издвојуваат Миро Буљ. Како ќе се распоредат овие гласови и колку навистина ќе се излеат кон Милановиќ или Приморац, останува да се види откако ќе заврши првиот круг.
Динамика на претседателската трка и идни проекции
Актуелниот претседател Милановиќ, поддржан од социјалдемократите, се обидува да ја потврди својата лидерска позиција, додека главниот предизвикувач Приморац има силна партиска инфраструктура позади себе, бидејќи HDZ традиционално ужива стабилно гласачко тело во Хрватска. Останатите кандидати, меѓу кои Селак Распудиќ и Кекин, може да бидат фактор во конечниот исход ако нивните поддржувачи се пренасочат кон еден од двата водечки кандидати во вториот круг.
Дополнителен елемент што влијае на изборните тенденции е можната мобилизација на гласачите од различни политички спектри, како и прашањата што ги сметаат за приоритетни – економската политика, здравствените реформи, надворешната политика и сл.
Насоки за вториот круг и конечна одлука
Сите прогнози упатуваат на тоа дека првиот круг, закажан за 29 декември, најверојатно нема да донесе целосна победа за ниту еден кандидат. Затоа, интересот е насочен кон вториот круг, каде што, според најавените сценарија, ќе се судрат Зоран Милановиќ и Драган Приморац.
Иако Милановиќ моментално има убедлива предност, конечниот исход ќе зависи од тоа каква стратегија ќе усвојат кандидатите кои не поминале во вториот круг и како нивните поддржувачи ќе се пренасочат. Крајниот победник ќе треба да обезбеди доволна поддршка за да ја надмине половината од гласовите и со тоа да го освои мандатот за наредниот претседателски мандат во Хрватска.