Избори во Турција: Што нудат Ердоган и Киличдароглу?

Актуелниот претседател на Турција, Реџеп Таип Ердоган, в недела во вториот круг од претседателските избори ќе се соочи со опозицискиот кандидат Кемал Киличдароглу.

Ердоган, кој владее со земјата повеќе од 20 години, е фаворит да освои уште пет години на функцијата, откако за малку не успеа да победи во првиот круг на 14 мај.

Актуелниот претседател доби 49,5 отсто од гласовите, а Киличдароглу 44,8 отсто.

Третиот кандидат, Синан Оган, кој е непознат за турската јавност, освои 5,2 отсто, со поддршка на ултранационалистичката алијанса.

Меѓутоа, во непредвидено политичко несогласување, Оган реши да го поддржи Ердоган во вториот круг, додека сојузот АТА што го поддржа застана зад Киличдароглу.

Зголемувањето на гласовите на националистите во првиот круг и националистичката природа на третиот кандидат и сојуз имаа значително влијание врз изборната кампања за време на двонеделната пауза пред вториот круг.

Изборната агенда видно се префрли со турската економија погодена од криза и февруарскиот земјотрес, во кој загинаа десетици илјади луѓе, на теми како што се „тероризмот“ и судбината на бегалците во земјата.

Еве резиме на ветувањата и реториката на двајцата кандидати за клучните прашања.

Реџеп Таип Ердоган

Терор: Претседателот постојано спроведува остра реторика против „терористичките“ групи во текот на кампањата, држејќи ги безбедносните прашања високо на агендата во очигледен обид да привлече националистички гласови.
Тој често тврдеше дека неговиот противник е поддржан од „терористички“ групи како што е Курдистанската работничка партија (ПКК), која води војна за автономија од 1980-тите, и движењето на имамот Фетула Ѓулен, поранешен сојузник на Ердоган, кој стана… непријател и обвинет за обид за преврат во 2016 година.

За време на кампањата, Ердоган рече дека неговата влада ќе ги уништи тие групи.

„Нашата борба против сите зли мрежи, вклучително и сепаратистичко-терористичката организација ПКК и нејзините продолжени раце, ќе продолжи одлучно“, рече тој во јавното обраќање претходно оваа недела, додавајќи дека ПКК „повеќе не може да влезе“ во Турција поради неговите напори.

Бегалци: Ердоган вети дека ќе врати околу милион сириски бегалци во нивната татковина по спроведувањето на проектите за домување во северна Сирија под контрола на Турција, без да даде конкретна временска рамка.
Тој исто така рече дека подобрувањето на дијалогот меѓу Сирија и Турција преку руско посредништво ќе помогне да се зголеми „доброволното“ враќање на бегалците.

Ердоган често ја обвинува опозицијата за дискриминација на бегалците во земја каде што според официјалните податоци ги има 3,4 милиони.

Киличдароглу „се обидува да добие од говорот на омраза“, рече претседателот во неодамнешното интервју.

Економија: Ердоган вети дека ќе продолжи со неортодоксните економски политики, вклучително и одржување на ниски каматни стапки, и покрај хиперинфлацијата и кризата со трошоците за живот.
Тој рече дека има намера да го намали нивото на инфлација на 20 отсто во 2023 година и под 10 отсто во 2024 година, но додаде дека неговата влада ќе продолжи да ги намалува каматните стапки.

„Имам теза дека каматните стапки и инфлацијата се директно пропорционални“, повтори тој по изборите на 14 мај.

„Колку повеќе ги намалувате каматните стапки, толку е помала стапката на инфлација. Мојата теорија овде е дека интересот е причина, а инфлацијата е ефектот“.

Помош по земјотресот: Ердоган вети дека ќе обезбеди станбени кредити со рок на доспевање од 20 години и двегодишен „грејс“ период за преживеаните од земјотресот во југоисточна Турција.
Неговата влада има за цел да изгради вкупно 650.000 нови станови во регионот и вети дека ќе заврши 319.000 од нив за една година.

Турскиот претседател најави и дека ќе формира клучни производствени капацитети на одбранбената индустрија во некои провинции погодени од земјотресот.

Кемал Киличдароглу

Терор: Претседателскиот кандидат го направи „тероризмот“ една од неговите главни теми за време на двонеделната пауза меѓу гласањата.
Тој даде забелешки за тоа како владата на Ердоган и организацијата на Ѓулен биле поранешни сојузници и дека Турција и ПКК во минатото разговарале со одобрение на претседателот.

На телевизија и на социјалните мрежи вети дека ќе се бори против сите „терористи“.

„Ќе се бори против тероризмот, а не ќе се преговара. Нема да бидат дозволени никакви политички и правни аранжмани насочени кон националната и унитарната државна структура на Турција“, се вели во протоколот потпишан на 24 мај меѓу Киличдароглу и Партијата на победата, која ја предводеше националистичката алијанса АТА.

Бегалци: Киличдароглу ја засили реториката против бегалците по првите избори, во очигледен обид да привлече националистички гласови.
Тој вети дека ќе ги испрати бегалците во Турција назад во нивната татковина две години пред првите избори преку договор со сириската влада. Тој период е намален за една година.

Во емисија на Јутјуб емитувана претходно оваа недела, тој рече дека процесот на репатријација ќе се одвива според одредени правила, а Европската унија треба да го финансира поради сегашниот пакт за бегалците меѓу двете страни.

Ќе ја создадеме инфраструктурата за овој процес. Ќе обезбедиме безбедност на нивните животи и имоти [бегалци] и потоа ќе ги испратиме“, рече тој.

Економија: Киличдароглу вети дека ќе ги врати конвенционалните економски политики, вклучително и рационалните каматни стапки, за да се бори против осакатувачката хиперинфлација во земјата, честопати осудувајќи ја политиката на Ердоган со ниски каматни стапки.
Претседателскиот кандидат рече дека ќе работи на привлекување странски инвестиции во Турција додека работи на создавање земја која ќе произведува производи со висока вредност.

Тој тврди дека може да привлече дури 300 милијарди долари странски инвестиции, велејќи дека инвеститорите сакаат само демократија и доверба во Турција за инвестиции.

Киличдароглу рече дека ќе ја забрани продажбата на куќи на странски државјани се додека за Турците не се реши станбената криза во Турција, поттикната од хиперинфлацијата, земјотресите и другите фактори.

Помош по земјотресот: Лидерот на опозицијата вети дека ќе обезбеди бесплатно сместување за преживеаните од земјотресот кои го загубија имотот во катастрофата.
Киличдароглу рече дека има за цел да ги трансформира провинциите погодени од земјотресот во производствена база, додавајќи дека регионот ќе произведува материјали потребни за изградба на нови куќи.

„Кога ќе се залечат раните, овој регион ќе стане еден од најголемите производствени региони на Медитеранот, Блискиот Исток и Африка“, рече тој неодамна.