Слободата на медиумите во Македонија забележува пад
Индексот за слобода на медиумите на Репортери без граници за 2025 година ја позиционира Македонија на 42. место, што претставува пад од шест места во однос на 2024 година, кога државата беше рангирана 36-та. Иако ова е намалување, Македонија сè уште има подобра позиција од мнозинството земји во регионот.
Регионална споредба ја става Македонија во подобра светлина
По Словенија (33.) и Црна Гора (37.), Македонија останува повисоко рангирана од:
Хрватска (60.)
Бугарија (70.)
Албанија (80.)
Босна и Херцеговина (86.)
Грција (89.)
Србија (96.)
Косово (99.)
Ова ја позиционира земјата како една од подобро оценетите во однос на слободата на медиумите на Балканот, иако се бележи опаѓање на перформансите.
Севкупна оценка: „Задоволителна“, но со предупредувања
Во својот извештај, Репортери без граници ја оценија состојбата со слобода на медиумите како „задоволителна“, со напомена дека ширењето дезинформации, недостатокот на професионализам и односот на властите кон медиумите значително ја поткопуваат довербата во новинарството.
Медиумски пејзаж: Јаз меѓу користење и доверба
Телевизијата и понатаму е доминантен извор на информации, но онлајн медиумите играат значајна улога. Сепак, се нагласува дека:
Постои разлика меѓу професионални редакции и портали кои плагираат.
Најгледаните ТВ-станици имаат низок индекс на доверба, што ја загрозува улогата на медиумите како проверен извор на информации.
Политички и правен контекст: Слободата под притисок
Иако средината формално е поволна, недостатокот на транспарентност, политичката поларизација и паралелните медиумски системи создадени од големите партии, предизвикуваат притисок врз критичките медиуми. SLAPP тужбите дополнително придонесуваат за заплашување на новинарите.
Социокултурни предизвици и ширење на дезинформации
Дигиталниот простор и социјалните мрежи овозможуваат ширење на лажни вести, што во комбинација со ниските професионални стандарди доведува до:
Намалување на довербата.
Зголемени напади врз новинари, често мотивирани од етничка, родова или религиозна припадност.
Безбедност: Закани и институционален одговор
Иако е назначен специјален обвинител за напади врз новинари, инцидентите како палење имот и полициско вознемирување го намалуваат чувството на сигурност. Новинарите што известуваат за обвинителства се соочуваат со висок степен на притисок.
И покрај падот во ранг-листата, Македонија останува меѓу подобро рангираните земји во регионот. Но, бројните системски проблеми поврзани со довербата, професионализмот бараат итна и сериозна институционална реакција за да се зачува и унапреди слободата на медиумите во државата.