Отвореното македонско прашање: европските вредности во судир

Негирањето на македонскиот идентитет, блокадите, уцените и барањата за ревизија на историјата продолжуваат да го држат отворено македонското прашање. Премиерот Христијан Мицкоски, за време на средбата со македонските иселеници во Њу Џерси, истакна дека ова прашање нема да биде затворено додека Македонија не стане полноправна членка на ЕУ.

„Македонскиот идентитет е предизвикан и денес, но како претседател на Владата, моја должност е да се борам за негово зачувување,“ изјави Мицкоски. Не можеме да кажеме дека македонското прашање е затворено, откако Судот за човекови права донесе одлуки за Македонците од другата страна на границата, во Бугарија, кои велат дека бугарското општество не го почитува основното човечко право на македонската заедница таму. Мојата порака е едноставна: ако договорите се валидни и обврзувачки за нас, тогаш тие мора да бидат валидни и обврзувачки и за другата страна, во овој случај Бугарија. Македонското прашање ќе се реши кога ќе станеме полноправно членка на ЕУ. Билатералните прашања не смеат да бидат дел од преговарачкиот процес. Свесен сум дека договореното од Османи и Ковачевски претставува проблем и дека тоа секогаш ќе се поставува како услов. Но, ако таквите услови важат за нас, тогаш мора да важат и сите останати обврски од претходно потпишаните договори, како што се Резолуцијата за човекови права и Договорот за пријателство и добрососедство. Овие обврски треба да бидат задолжителни за сите страни,“ изјави Мицкоски во интервјуто за Македонска телевизија.

Историски контекст на непризнавањето

Историски, оспорувањето на македонскиот идентитет трае со децении. Од времето на Лисабонската декларација, која целосно го забрануваше користењето на името „Македонија,“ до денес, бројни билатерални спорови ја блокираат евроинтеграцијата на земјата.

Поранешниот амбасадор Марјан Ѓорчев потсети на непочитувањето на одлуките на Меѓународниот суд на правда, како и на блокадите од страна на Грција и Бугарија.

„Не смееме да дозволиме да ја загубиме единствената македонска држава. Постоиме само ако ја зачуваме државноста. Убеден сум дека е неопходно да покажеме уште поголема решителност во нашите ставови. Сетете се на Лисабонската декларација на ЕУ, со која беше целосно забрането користењето на името Македонија. Размислете за блокадите на јужната граница, непризнавањето на нашата држава, негирањето на македонскиот јазик и народ, како и нерешените прашања околу границите. Продолженото непризнавање на македонските заедници во тие земји е исто така еден од тие примери. Не заборавајте ја одлуката на Меѓународниот суд на правда во Хаг, кој ја осуди Грција за блокирањето на нашата евроинтеграција, одлука што остана неспроведена од страна на членките на ЕУ. Истовремено, истиот суд го призна референдумот за независност на Косово, а голем дел од земјите-членки го признаа Косово како нова држава.

Видете го односот на Бугарија кон Договорот за добрососедство и пријателство – обврска што би требало да ја поттикнува нашата евроинтеграција. Наместо тоа, се соочуваме со вето, оспорување на јазикот, историјата и непризнавање на македонското малцинство. Одлуките на Судот за човекови права за Македонците не се спроведуваат, а билатералните спорови се внесени директно во преговарачката рамка со ЕУ,“ истакнува Марјан Ѓорчев, поранешен амбасадор, во својата изјава за весникот „Вечер“.

Бугарските уцени: ново поглавје на блокади

Во процесот на евроинтеграција, Бугарија постави барања за уставни промени и оспорување на македонската историја. Според премиерот Мицкоски, овие барања се ултимативни и неприфатливи.

„Не можеме да го затвориме македонското прашање додека нашите права се оспоруваат, а европските принципи се игнорираат,“ потенцираше тој.

Дополнително, одлуките на Европскиот суд за човекови права за правата на македонската заедница во Бугарија остануваат неспроведени.

Цврстите македонски позиции

Македонската Влада изрази подготвеност за дијалог, но останува цврста во ставовите.

„Подготвен сум да разговарам со мојот бугарски колега Жељазков за да најдеме начин да го одблокираме процесот на евроинтеграција. Но, нашите позиции остануваат непопустливи,“ изјави Мицкоски.

Според аналитичарите, стратегијата на цврстина е неопходна за зачувување на националниот идентитет и интеграција во ЕУ без компромиси кои би го нарушиле државниот суверенитет.

Борбата за иднината продолжува

Македонското прашање останува отворено, оптоварено со историски и актуелни спорови. Одлучноста на Владата да ги брани националните интереси е оценета како клучен фактор за успехот во евроинтегративниот процес.

Блокадите не само што го попречуваат интегративниот пат на Македонија, туку и го тестираат почитувањето на основните човекови права и европски вредности од страна на соседите.

„Само со зачувување на македонскиот идентитет можеме да ја осигуриме нашата иднина,“ заклучи Ѓорчев.