Општинските комунални претпријатија должат 113 милиони евра на државата
90 општински комунални претпријатија во земјата имаат финансиски долгови кон државата поради неплатени сметки за електрична енергија. Заклучно со декември 2024 година, вкупниот долг на овие јавни претпријатија изнесува 113 милиони евра, од кои значителен дел се однесува на неподмирени обврски за електрична енергија.
Овие долгови создаваат дополнителен финансиски товар врз државниот буџет, додека многу од претпријатијата продолжуваат да се соочуваат со финансиски предизвици во управувањето со јавните ресурси и услуги.
Државните институции плаќаат до 50% поскапа струја од регулираниот пазар
Дел од државните институции, болници, училишта, театри и јавни претпријатија набавувале електрична енергија по цена која е дури 50% повисока од онаа што се нуди на регулираниот пазар.
Причини за прекумерно високи сметки за струја
Властите се запознаени со ваквите практики, кои ги спроведуваат институции под локалната или централната власт. Се работи за субјекти кои немаат редовен добавувач на електрична енергија, па истата ја купуваат од ЕВН, но по значително повисоки цени. Иако законскиот рок за ваков тип на набавка е ограничен на три месеци, утврдено е дека ваквото купување трае многу подолго. Сепак, засега нема санкции за одговорните лица.
„Ние сме свесни за овој проблем. Тоа го забележавме уште на крајот на минатата година. Тоа се непрофитни организации како училишта и болници, но и комунални претпријатија кои имаат енормни сметки за струја. Тие можеби од незнаење и од немање стручен кадар не избрале снабдувач, па купувале од снабдувачот во краен случај,“ изјави министерката за енергетика Сања Божиновска.
План за решавање на проблемот
Министерството за енергетика ќе изготви анализа за количината на електрична енергија што ја трошат овие институции и фирми. Според Божиновска, се работи на изнаоѓање пакет-решение со „понормални“ цени, кое ќе ја намали финансиската тежина и ќе донесе заштеди за државата. Системското решение се очекува да се имплементира во вториот квартал од годината и да понуди трајни резултати.
Историски контекст
Во екот на енергетската криза пред три години, многу општини и јавни претпријатија немаа средства за покривање на потребите за електрична енергија. Тогашната влада дозволи тие да бидат префрлени на регулираниот пазар, иако дел од нив имаа милионски суми на добивка.
Состојба на приватниот сектор
Додека државните институции бараат поддршка од Владата, приватните компании кои се на отворениот пазар плаќаат за електрична енергија и до 200 евра за мегават час, набавувајќи ја директно од берзите.