Русија ја лансираше својата прва мисија на Месечината по речиси 50 години, влегувајќи во вселенска трка со Индија, која исто така планира да слета вселенско летало на Месечината овој месец.
Лансирањето на леталото Луна-25 на Месечината беше прво за Русија од 1976 година кога беше дел од Советскиот Сојуз и беше извршено без помош на Европската вселенска агенција, која ја прекина соработката со Русија по нејзината инвазија на Украина.
Ракетата „Сојуз 2.1v“ што го носи вселенското летало „Луна-25“ беше лансирана од космодромот „Восточни“ на 5.550 километри источно од Москва во петокот во 2.11 часот по московско време.
Четириножниот лендер тежи приближно 800 килограми и би требало да стигне во орбитата на Месечината за пет дена. Тие потоа ќе поминат помеѓу три и седум дена додека се избира вистинското место пред да слетаат во областа на јужниот пол на Месечината.
– За прв пат во историјата, слетувањето на Месечината ќе се случи на јужниот пол на Месечината. Досега сите слетаа во екваторијалната зона – изјави во неодамнешното интервју високиот функционер на Роскосмос, Александар Блохин.
Се очекува лендерот да стигне до површината на Месечината на 23 август, отприлика во исто време кога индиското вселенско летало ќе пристигне таму, кое беше лансирано на 14 јули.
Модулите на двете земји се движат кон јужниот пол на Месечината, област каде што ниту едно вселенско летало никогаш не слетало „непречено“. Само три влади успешно слетаа на Месечината: Советскиот Сојуз, Соединетите Американски Држави и Кина.
„Роскосмос“ соопшти дека модулот ќе биде оперативен една година и „зема и анализира примероци од почвата и ќе спроведе долгорочно научно истражување“ за материјалот и атмосферата на површината на Месечината.
Беше речено дека сака да покаже дека Русија е „земја способна да испорачува летало на Месечината“ и „да обезбеди гарантиран пристап на Русија до површината на Месечината“.
Санкциите наметнати на Русија по инвазијата на Украина го отежнуваат пристапот до западната технологија, што влијае на нејзината вселенска програма. Луна-25 првично требаше да носи мал ровер на Месечината, но таа идеја беше напуштена за да се намали тежината на леталото за да се подобри доверливоста, велат аналитичарите.
– Странската електроника е полесна, домашната е потешка – вели Виталиј Егоров, популарен руски вселенски аналитичар. „Иако научниците можеби имаат задача да ја проучуваат лунарната вода, за „Роскосмос“ главната задача е едноставно да слета на Месечината, да ја врати изгубената советска експертиза и да научат како да ја постигнат оваа задача во нова ера“.
Новинарот Даниел Хокинс вели дека за Русија мисијата е „големо враќање на големите вселенски мисии по прилично долга пауза“.
– Сите се свесни за огромното советско наследство во однос на вселенските лансирања – изјави Хокинс за Ал Џезира од Москва.
– Откако Советскиот Сојуз се распадна и ја испрати последната сонда на Месечината во 1976 година, рускиот вселенски институт навистина влезе во период на опаѓање – вели тој.
Според Хокинс, за Русија, успешната мисија на Месечината би покажала дека и покрај нејзиното турбулентно минато и западните санкции, кои „навистина влијаеја на развојот на рускиот вселенски простор“, земјата е способна да извршува големи вселенски мисии.
Ова би покажало дека тоа може да го направи со „опрема што е ефективно направена во Русија – сопствен бренд на Русија – за да се натпреварува на меѓународно ниво додава тој.
Последните руски мисии за слетување во вселената во 2016 и 2011 година завршија неуспешно.
– Проучувањето на Месечината не е целта – рече Егоров. „Целта е политички натпревар меѓу двете суперсили – Кина и САД – и голем број други земји кои исто така сакаат да полагаат право на титулата вселенска суперсила.
Вселенското пристаниште е личен проект на рускиот претседател Владимир Путин и е централен во неговите напори Русија да ја направи вселенска суперсила и да ги премести руските лансирања од космодромот Бајконур во Казахстан.
Говорејќи на космодромот Восточни минатата година, Путин рече дека Советскиот Сојуз го испратил првиот човек во вселената во 1961 година и покрај „режимот на тотални санкции.
Тој рече дека Русија ќе ја развие својата лунарна програма и покрај западните економски санкции кои достигнаа невидени нивоа за време на војната во Украина.
– Ние сме водени од амбицијата на нашите предци да одиме напред, и покрај сите тешкотии и покрај надворешните обиди да не спречат да се движиме – рече Путин.
Претходниот обид на Индија да слета на јужниот пол на Месечината во 2019 година заврши кога лендерот се урна на површината на Месечината.
Јужниот пол на Месечината е од особен интерес за научниците, кои веруваат дека трајно засенчените поларни кратери би можеле да содржат вода. Замрзнатата вода во карпите може да се претвори во воздух и ракетно гориво од идните истражувачи.
– Месечината е во голема мера недопрена, а целата историја на Месечината е испишана на нејзиното лице – вели Ед Блумер, астроном од Кралската опсерваторија во Обединетото Кралство во Гринич. „Тоа е недопрено и како ништо што не можете да го добиете на Земјата. Тоа е сопствена лабораторија“.
– „Луна-25“ ќе зема примероци од лунарни карпи и прашина. Примероците се клучни за разбирање на лунарната средина пред да изградиме какви било бази таму, „инаку би можеле да градиме работи кои потоа ќе треба да се затворат по шест месеци бидејќи сè е покриено со песок – рече Блумер.