Маршот започнува утре од Министерството за животна средина до Владата

Утре во 16 часот, граѓаните на Скопје ќе се соберат на протест против загадениот воздух, кој ќе започне пред Министерството за животна средина, ќе продолжи кон Собранието, а ќе заврши пред Владата на Република Македонија. Организатор на протестот е „Зелен хуман град“, кој повикува на масовност и побара воведување на итни и среднорочни мерки за подобрување на квалитетот на воздухот.

Протест во Скопје: Барања од „Зелен хуман град“: Строги мерки за загадувачите и ремедијација на депониите

Од „Зелен хуман град“ предложија неколку клучни мерки за справување со загадувањето на воздухот. Според Горјан Јовановски, претставник на организацијата, некои од главните барања се:

  • Ограничување на увозот на возила со ниски стандарди за емисии на штетни гасови.
  • Зголемување на бројот и обемот на инспекции на индустриските капацитети.
  • Целосно и трајно решавање на проблемот со дивите и неконтролирани депонии во земјата.
  • „Нашите барања опфаќаат ограничување на увозот на возила со ниски стандарди за емисии, зголемување на инспекциите на индустриските објекти кои не се под постојан надзор, како и решавање на проблемот со дивите депонии кои се насекаде низ земјата. Ова вклучува и легални депонии кои не ги исполнуваат стандардите. Овие барања не се нови, бидејќи ги поднесуваме со години, но за жал, ништо од тоа досега не е вистински имплементирано“, изјави Горјан Јовановски од Зелен хуман град.

Апел за масовност: „Никој не дише посебен воздух“

Горјан Јовановски апелира до граѓаните да излезат на протестот и да побараат промени. Тој истакна дека секој граѓанин е засегнат од загадениот воздух и дека нема привилегирани лица кои дишат „посебен воздух“.

  • „Ако не постигнеме масовност, тоа значи дека прифаќаме фактот дека секоја година 5000 луѓе умираат поради загадениот воздух. Прифаќаме и дека илјадници луѓе страдаат од респираторни, кардиоваскуларни и репродуктивни заболувања предизвикани од аерозагадувањето. Прифаќаме и дека е нормално секое деветто дете што умира во земјата да умира поради загадување. Ако мислиме дека ова е прифатливо, тогаш нема потреба да излегуваме. Но, ако веруваме дека ова не е во ред, како што тврдаме сите овие години, тогаш очекувам масовност, бидејќи никој не е привилегиран и никој не дише поинаков воздух од другите“, изјави Горјан Јовановски од Зелен хуман град.

Со овој апел, тој повика на масовност и заедничка акција за притисок врз властите за спроведување на конкретни мерки за справување со загадувањето.

Загадениот воздух – хроничен проблем во Македонија

Загадениот воздух е долгогодишен проблем во Македонија, особено во зимските месеци кога концентрациите на ПМ2.5 честичките значително растат. Според податоците на Институтот за јавно здравје, речиси 18% од вкупната смртност во Македонија се поврзува со изложеноста на ПМ2.5 честички.

Дополнително, УНИЦЕФ објави загрижувачка статистика според која секој деветти смртен случај кај новороденчиња во Македонија е поврзан со загадениот воздух.

Правна можност за граѓаните: Може да ја тужат државата за право на здрава средина

Според одлука на Врховниот суд, државата има обврска да обезбеди здрава животна средина за своите граѓани. Непреземањето на соодветни мерки за намалување на загадувањето се смета за повреда на правата на граѓаните, што им овозможува да поднесат тужби против државата пред Управниот суд.

  • „Граѓаните имаат право да поднесат тужба против државата доколку веруваат дека нивното право на здравје е нарушено, што може да го сторат преку Управниот суд. Врховниот суд потенцираше дека државата е обврзана да обезбеди здрава животна средина за сите граѓани, а неисполнувањето на оваа обврска претставува повреда на основните права на граѓаните“, се наведува во одлуката на Врховниот суд.

Утрешниот протест против загадениот воздух во Скопје е повик за акција и притисок врз властите за спроведување на итни и среднорочни мерки. Со почеток во 16 часот, маршот ќе започне од Министерството за животна средина, ќе помине покрај Собранието, а ќе заврши пред Владата на Македонија. „Зелен хуман град“ повикува на масовност, барајќи решенија за проблемите со загадувањето, меѓу кои се ограничување на увозот на загадувачки возила, зголемување на инспекциите на индустриските објекти и решавање на проблемот со дивите депонии.

Со оглед на фактот дека 5000 луѓе годишно умираат како последица на загадениот воздух и дека секое деветто новороденче умира поради аерозагадување, ова прашање добива сè поголемо значење. Граѓаните имаат можност и правно да ја тужат државата за повреда на правото на здрава животна средина, а Врховниот суд ја обврзува државата да преземе мерки за заштита на здравјето на граѓаните.