Словачкиот премиер Роберт Фицо предизвика обемни реакции во домашната политичка сцена, откако во неделата се сретна со рускиот претседател Владимир Путин во Кремљ. Оваа посета е прва од ваков тип за официјален претставник на Словачка по почетокот на руската специјална операција во Украина, што, според опозицијата, го доведува прашањето за европската ориентација на земјата. Словачка е членка на Европската унија и НАТО, а во исто време се граничи со Украина.

Критики од опозициските партии

Опозициските политичари жестоко го нападнаа Фицо, обвинувајќи го дека ја „предал“ сопствената земја. Според нив, патувањето во Москва испраќа порака дека Словачка не зазема цврст став кон руската агресија. Некои претставници на опозицијата изјавија дека ваквиот потег го нарушува досегашното залагање на Словачка за санкциите на ЕУ против Русија и помошта за Украина.

    • „Фицо треба да објасни зошто Словачка, како членка на ЕУ, прва избра да воспостави директен контакт со Москва во актуелните околности,“ изјави еден од опозициските лидери.

Фокус на испораките на рускиот гас

Од Кремљ и од кабинетот на Фицо беше соопштено дека на средбата главно се разговарало за испораките на руски природен гас за Словачка. Земјата, членка на ЕУ од 2004 година, нагласи дека е целосно зависна од рускиот гас, а Украина најави дека нема да продолжи договорот за транзит со Москва, кој истекува на крајот на годината.

Фицо претходно предупреди дека Словачка се соочува со сериозна енергетска криза доколку се прекине протокот на гас. Тој се обиде да спречи ваков развој на настаните на самитот на ЕУ во Брисел, но не успеа да добие цврсти гаранции. Европската унија формално ѝ дозволи на Словачка да продолжи да купува руски гас, но оваа одлука не е од практична вредност, доколку Украина ја спроведе својата намера да не дозволи транзит.

Словачката позиција за Украина и Русија

Словачка досега ги поддржуваше сите мерки за помош на ЕУ кон Украина, како и санкциите против Русија. Сепак, актуелниот премиер Фицо често го изразувал ставот дека санкциите не се ефикасен начин за решавање на конфликтот, инсистирајќи на дијалог и обострани компромиси. Неговата влада ја прекина државната воена помош за Киев, што ги поттикна критиките дека Словачка се оттргнува од заедничката позиција на ЕУ.

Во прилог на оваа контроверза, претседателот на Украина, Владимир Зеленски, се спротивстави на ставот на Фицо за енергетските прашања, посочувајќи дека додека Словачка се соочува со економски предизвици, во Украина сѐ уште секојдневно умираат луѓе поради војната.

Безбедносни ризици и лична безбедност

Политичкиот курс на Фицо кон Русија создаде дополнителна тензија во словачката јавност. Премиерот неодамна откри дека доживеал две обиди за атентат: првиот се случил во мај, а вториот бил поврзан со неговите ставови околу конфликтот во Украина. Во вториот инцидент, Фицо бил застрелан од непосредна близина од активист кој не се согласувал со неговата политика.

Реакции од ЕУ и регионот

Според извори од ЕУ, претседателот на Советот на ЕУ, Антонио Коста, е информиран за патувањето на Фицо во Москва. Дел од европските партнери со загриженост ја следат оваа посета, бидејќи Словачка е клучен партнер во напорите на ЕУ за поддршка на Украина и за санкциите против Русија.

Експертите сметаат дека доколку Словачка постигне договор за продолжување на испораките на гас со Русија без притоа да се земат предвид пошироките геополитички и безбедносни последици, може да се создаде рециденс за други земји кои би се соочиле со слични енергетски потешкотии.