Илјадници жени денеска се собраа во североисточниот сириски град Камишли, упатувајќи силен повик до новите исламистички владетели во Дамаск да ги почитуваат женските права и да стават крај на воените операции поддржани од Турција во северните региони на земјата, кои се наоѓаат под контрола на курдските сили. Ова се случува во контекст на значајни политички промени и воени динамики во Сирија, земја длабоко засегната од конфликтот што трае повеќе од една деценија.

Илјадници жени на улиците: Порака против ограничувањата

Демонстрантите, меѓу кои имаше активистки, мајки, студентки и жени од различни делови на североисточна Сирија, нагласено ставија до знаење дека не прифаќаат никаква форма на дискриминација или потчинување на жената. Тие носеа транспаренти и извикуваа слогани за еднаквост и почитување на женските права, додека многу од нив го вееја зеленото знаме на Единиците за заштита на жените (YPJ), женската милиција вклучена во пошироките Единици за заштита на народот (YPG).

  • „Бараме новата држава да ги почитува правата на жените. Во овој систем, правата на жените не смеат да бидат одземени,“ истакна Савсан Хусаин, активистка за женски права, изразувајќи загриженост дека новата исламистичка власт би можела да воведе строги ограничувања за улогата на жените во јавниот живот.

Конфликт околу контролата на северна Сирија

Турција ја смета YPJ/YPG за закана по нејзината безбедност, оценувајќи дека овие курдски единици се поврзани со Работничката партија на Курдистан (ПКК), која Анкара ја посочува како терористичка организација. Поради таа причина, Турција повеќепати ја обвини YPG за активности што го загрозуваат нејзиниот територијален интегритет и спроведе воени операции во северна Сирија за да ги „неутрализира“ курдските сили.

Меѓутоа, курдската милиција — која делува во рамките на пошироката вооружена коалиција позната како Сириски демократски сили (SDF), поддржана од САД — е главниот фактор на теренот во одредени делови на североисточна Сирија. Оваа сила поддржува идеологија која нагласува социјализам и феминизам, став што е драстично различен од конзервативните сунитски исламистички начела на новата власт во Дамаск, предводена од Хајат Тахрир ал-Шам (ХТС).

Промена на власта во Дамаск и реакција на Курдите

Неделава, ХТС ја презеде контролата врз Дамаск, соборувајќи го Башар ал Асад пред околу две недели. Овој драматичен пресврт, при кој Асад беше отстранет од власта, доведе до формирање на нова администрација со исклучително конзервативни исламски ставови. Курдските групи се загрижени дека оваа нова влада ќе воведе тврдокорни ограничувања, особено за жените и етничките малцинства.

Курдските фракции во Сирија прифаќаат идеологија насочена кон еднаквост на половите и значајно учество на жените во управувањето, што е далеку од ставовите на ХТС, поранешен огранок на Ал Каеда. Од тука произлегува широкиот страх дека исламско-конзервативната власт во Дамаск ќе ги укине правата на жените, воспоставени во курдските области.

Зголемена загриженост за улогата на жените

Голем дел од загриженоста произлегува од изјавите на сириски официјални лица вклучени во новата администрација. Портпаролот на сириската преодна влада, Обаида Арноут, минатата недела изјави дека „биолошката и физиолошката природа“ на жените не им дозволува да ги извршуваат сите владини функции. Овој став предизвика протести во Дамаск, а сега дополнително ги мобилизира жените во североисточна Сирија.

  • „Стравуваме дека ќе ги изгубиме нашите права и гласот што го имаме во областите под курдска управа,“ изјави една од демонстрантките, нагласувајќи дека веќе има случаи на исклучување на жените откако ХТС ја презеде власта во Дамаск.

Турската вмешаност и реакција на локалните жители

Демонстрантите во Камишли не само што бараат гаранции за правата на жените од исламистичката власт во Дамаск, туку го осудуваат и военото мешање поддржано од Турција. Северната граница на Сирија долго време е центар на геополитички интереси, а Курдите се борат за опстанок и автономија во своите региони.

Во минатото, Турција спроведе неколку воени операции (како „Еуфратски штит“, „Маслиново гранче“ и „Извор на мирот“), со цел да ги потисне курдските елементи кои ги смета за закана по националната безбедност. Курдските групи, пак, тврдат дека се борат за самоопределување и заштита на своите заедници.

Поглед кон иднината на Сирија

Иако соборувањето на Асад од страна на ХТС е релативно нова случувања, веќе е видливо дека Сирија влегува во уште една неизвесна фаза. Доколку новите власти во Дамаск покажат нетолерантност и воведат строги закони засновани на сунитската исламистичка доктрина, иднината на малцинствата, меѓу кои се и Курдите, како и иднината на жените, ќе биде уште покомплицирана.

Набљудувачите сметаат дека западните земји и регионалните фактори би требало да извршат влијание врз оваа нова влада, за да не дојде до дополнително разгорување на конфликтите и негирање на правата на жените и разните етнички заедници. Во меѓувреме, илјадниците жени во Камишли испраќаат силна порака дека не се подготвени да се откажат од своите права, без разлика на големите промени во сириската политичка сцена.