Премиерот со услов: Вонреден електронски попис на населението во 2026 по прифаќање на една изборна единица
Вонреден електронски попис на населението во 2026 предложи премиерот Христијан Мицкоски за време на денешната седница за пратенички прашања во Собранието, но неговата реализација ја постави како условена – тој побара да се прифати спроведување на избори со една изборна единица веднаш. Тој овој предлог го изнесе како одговор на прашање од пратеникот Халил Снопче, од Алијансата за Албанците.
Пописот од 2021 спорен поради одлука на Уставниот суд
Пратеникот Снопче постави прашање во контекст на вчерашната одлука на Уставниот суд, кој укина делови од методологијата за пописот од 2021 година. Според пратеникот, одлуката директно влијае на пресметката за бројот на советници во општините, па бараше Владата на следната седница да ја повлече одлуката за намалување на бројот на советници.
– Методологијата што ја донесе Државниот завод за статистика воведуваше категоризација на резидентно и нерезидентно население, за што немало законско овластување, посочи Снопче.
Дополнително, тој истакна дека има поднесено барање за автентично толкување уште пред пет месеци, но сè уште не добил одговор од Владата.
Предлог: нов попис, но со услов политички договор
Мицкоски, во одговорот до Снопче, истакна дека разликите во бројките на попишани во одделни општини биле големи и дека во пописот биле вклучени и лица без адреса, кои биле заведени како нерезиденти. Како пример ја наведе Општина Гостивар, каде од претходните 85.000 жители, сега има регистрирани 59.000 резиденти, од кои некои одбиле да се изјаснат.
Премиерот порача дека дијаспората е составен дел од државата и го повтори ставот дека треба да биде овозможено гласање за сите граѓани, но тоа да се случи преку една изборна единица.
– Дијаспората треба да гласа. Ако поддржите една изборна единица, ќе го направиме вонредниот електронски попис 2026 – рече Мицкоски.
Електронскиот попис ќе покрие 90% преку бази, 10% теренски
Според премиерот, со вкрстување на бази на податоци ќе може да се попише околу 90 отсто од населението електронски, а само 10 отсто ќе треба да се спроведе теренски попис. Тој најави дека Владата е подготвена веќе идната година да предвиди буџет за нов попис, доколку има политички консензус.
– Гарантирам дека ќе го направиме пописот ако се прифати една изборна единица – порача Мицкоски.
Коментар од Снопче и правна позиција на Уставниот суд
Пратеникот Снопче одговори дека за гласање на дијаспората не е неопходна една изборна единица, туку само политичка волја од партиите.
Уставниот суд, од друга страна, вчера укина делови од Методологијата кои се однесуваат на дефинирање на резидентно и нерезидентно население, и тоа во точка 5, потточки 1 и 2 од Општиот дел на Методологијата за пописот од 2021 година.
Одлуката е донесена по иницијатива на пратеникот Скендер Реџепи, при што судот оценил дека таквите дефиниции не се во согласност со Уставот, односно директорот на Заводот за статистика немал право со подзаконски акт да ги утврди.
Судот: Методологијата не смее да го заменува законот
Уставниот суд во образложението наведе дека со воведувањето на тие категории се кршат темелните вредности на уставниот поредок – пред сè владеењето на правото, како и обврската сите акти да бидат усогласени со Уставот и законите.