Унгарскиот премиер Виктор Орбан понуди посредништво во решавањето на долготрајниот спор меѓу Македонија и Бугарија, но Софија брзо и категорично го одби предлогот. Иако оваа иницијатива на Орбан предизвика поделени реакции на македонската политичка сцена, поранешниот амбасадор Јован Донев го смета неговиот потег за корисен, посочувајќи дека Унгарија е клучен преговарач со Европската Унија. Според Орбан, доколку и Скопје и Софија го прифатат неговото посредништво, преговорите на Македонија со ЕУ би можеле да почнат до крајот на годината. Сепак, дали оваа понуда има иднина по бугарското одбивање?
Позицијата на македонската власт
Според Јован Донев, покрај внатрешните реформи, Македонија треба да го отвори прашањето за македонското малцинство во Бугарија. Ова прашање е важно за подобрување на односите со ЕУ и може да биде клучен тест за тоа како европските држави гледаат на билатералните спорови. Донев сугерира дека Македонија треба активно да го покрене ова прашање како дел од пошироките напори за евроинтеграции.
Меѓутоа, владата на ВМРО-ДПМНЕ, која е на власт, сè уште нема јасен став за понудата на Орбан. Христијан Мицкоски, лидерот на ВМРО-ДПМНЕ, по средбата со унгарскиот премиер во Охрид, не даде конкретни детали за понудата. Ова остава простор за прашања околу можноста за нови дипломатски формати за решавање на спорот со Бугарија.
Брзо одбивање од страна на Бугарија
Бугарија брзо и одлучно го отфрли предлогот на Виктор Орбан, без да навлезе во деталите на неговата иницијатива. Иван Кондов, бугарскиот министер за надворешни работи, изјави дека „Европскиот договор со Република Македонија е јасен и на Бугарија не ѝ се потребни посредници во овој процес.“ Со оваа изјава, Софија потврди дека останува на својата позиција и не гледа потреба за алтернативни форми на посредништво во билатералниот спор. Ова покажува дека преговорите ќе продолжат во рамките на постојните европски договори, а Бугарија нема да прифати надворешно влијание во овој процес.
Критики од опозицијата
Опозициската партија СДСМ ја критикува владата на ВМРО-ДПМНЕ за нејзиниот став во врска со понудата на Орбан и евроинтеграциите. Според СДСМ, наместо да се фокусира на реализација на обврските од преговарачката рамка, владата прави краткорочни политички калкулации. СДСМ верува дека фокусот треба да биде на внатрешните реформи и исполнување на критериумите на ЕУ, наместо на посреднички улоги од трети страни.
Партијата исто така нагласува дека локалните политички интереси не смеат да ги попречуваат долгогодишните стратешки цели, како што е членството во ЕУ. Тие повикуваат на посилна дипломатска акција од страна на Македонија, која ќе резултира со забрзување на процесот на интеграција.
Одбивањето на посредништвото и фокусот на внатрешните реформи
И покрај тоа што предлогот на Орбан беше брзо отфрлен од Софија, македонската влада останува насочена кон внатрешните реформи како основа за напредок во преговорите со ЕУ. Министерот за надворешни работи, Бујар Османи, нагласи дека заканите за прекин на преговорите се нереални, бидејќи Европската Унија е целосно посветена на интеграцијата на регионот на Западен Балкан.
Османи истакна дека, и покрај предизвиците, процесот на интеграција е стабилен, но дека Македонија мора да покаже поголема посветеност кон завршување на реформите во различни области. Само така ќе може да се надминат пречките што го попречуваат напредокот на преговорите.
Дали има простор за посредништво?
Иако иницијативата на Орбан беше одбиена од Бугарија, прашањето за посредништвото во односите меѓу Македонија и Бугарија останува отворено. Од една страна, постои дилема дали дополнителен дипломатски ангажман би можел да донесе напредок во преговорите. Од друга страна, фокусот на внатрешните реформи и исполнувањето на условите од ЕУ остануваат клучни за македонската влада. Во следните месеци ќе стане појасно дали ќе има нови обиди за решавање на спорот или дали преговорите ќе продолжат без посредници.