Сѐ помалку свадби, сѐ повеќе разводи
Брачните заедници во Македонија стануваат сè пократкотрајни, додека бројот на разводи расте со алармантно темпо. Според најновите податоци од Државниот завод за статистика, во последниот квартал од 2024 година биле регистрирани 601 развод, што претставува пораст од 23,9% во однос на истиот период минатата година.
Паралелно со тоа, бројот на новосклучени бракови се намалува. Во 2023 година биле регистрирани 12.672 бракови, што е 1,6% помалку отколку во 2022 година. Според статистиката, најмногу бракови се склучуваат во август (12,6%), додека март е месецот со најмалку свадби (5,8%).
Овие бројки ја потврдуваат загрижувачката демографска промена – традиционалната семејна структура се менува, а брачните заедници стануваат нестабилни.
Зошто браковите сè почесто се распаѓаат?
Според социолозите, повеќе фактори придонесуваат за зголемениот број разводи. Некои од клучните причини вклучуваат:
- Избрзано стапување во брак – Партнерите не се познаваат доволно пред да донесат одлука за брак.
- Финансиски проблеми – Економската несигурност создава тензии и конфликти во брачниот живот.
- Недостаток на комуникација – Несогласувањата често остануваат нерешени, што доведува до отуѓување.
- Мешање на семејствата – Надворешни фактори, како што се очекувањата од родителите, честопати предизвикуваат притисок врз брачните парови.
Дека кризата во брачните односи станува сè поочигледна, покажува и фактот што во 2023 година во Македонија биле регистрирани 1.765 разводи, што е 9,4% повеќе од 2022 година. Најчесто, браковите се распаѓаат помеѓу петтата и деветтата година од заедничкиот живот (22,3%). Интересно е дека најголем број разводи се случуваат во старосната група 35-39 години, и кај мажите и кај жените (17,6%).
„Современите парови се соочуваат со многу повеќе предизвици отколку во минатото. Некогаш семејството беше економска и социјална основа, но денес луѓето имаат поголеми индивидуални очекувања, што често доведува до несогласувања и разводи“, објаснува еден социолог.
Намалување на наталитетот
Покрај брачните проблеми, Македонија се соочува со уште еден сериозен предизвик – пад на наталитетот. Во последниот квартал од 2024 година се родени 3.968 деца, што е 4,2% помалку во однос на истиот период минатата година.
Истовремено, бројот на починати лица изнесува 5.174, што резултира со негативен природен прираст од -1.206. Овој тренд продолжува со години, а експертите предупредуваат дека без конкретни мерки, Македонија ќе се соочи со драстично стареење на населението и намалување на работната сила.
Дополнително, се менува и возраста во која младите решаваат да стапат во брак. Според статистиката, просечната возраст за прв брак во 2023 година изнесува 27,5 години за жените и 30,1 година за мажите. Ова укажува на тоа дека младите парови го одложуваат бракот, главно поради финансиски и кариерни причини.
Што следува?
Со оглед на овие трендови, експертите предупредуваат дека доколку не се преземат конкретни мерки, Македонија би можела да се соочи со демографска криза. Државата ќе мора да размислува за стратегии кои ќе ги поддржат младите семејства, како што се:
✔️ Подобрување на економските услови за младите брачни парови
✔️ Поддршка за родители преку даночни олеснувања и социјални бенефиции
✔️ Едукација за партнерски односи и семејни вредности
Бракот можеби не исчезнува целосно, но неговата улога и значење во општеството несомнено се менуваат. Потребни се итни мерки за стабилизирање на овие трендови и обезбедување посигурна иднина за македонското население.