Изборната победа на Доналд Трамп на претседателските избори во САД донесе нова динамика во меѓународните односи, а вниманието на Балканот е насочено кон можностите за поголема поддршка од новата администрација на САД. Македонија гледа потенцијал за олеснување на прашањата со Бугарија, особено поради одредени блиски дипломатски односи на македонските политички претставници со соработници на Трамп, како и поради неговиот познат пристап на цврста и директна дипломатија. Некои аналитичари сметаат дека новата администрација би можела да покаже поголема подготвеност за поддршка на Македонија, особено во однос на проблемот со Бугарија, кој го попречува евроинтегративниот пат на земјата.

Победата на Трамп: потенцијал за сериозна поддршка од САД

САД се долготраен стратешки сојузник на Македонија, а односите меѓу двете земји веќе долго време се оценуваат како пријателски и силни. Победата на Трамп овозможува да се обноват и развијат овие релации во нова насока. Според аналитичарите, тесните односи на македонските политички претставници со луѓето од тимот на Трамп отвораат можност за лобирање за македонските интереси.

Една од клучните личности која привлекува внимание е Ричард Гренел, блискиот соработник на Трамп, кој ја посети Македонија и се сретна со премиерот Христијан Мицкоски. При таа средба се разговараше за можни американски инвестиции во енергетиката на Македонија, што за македонската влада претставува значаен чекор кон продлабочување на економските релации. Гренел, кој важи за влијателна личност, се споменува и како можен нов државен секретар, што дополнително би ја зајакнало неговата улога во поддршка на македонските позиции.

Марко Трошановски од Институтот за демократија го нагласува значењето на овие дипломатски врски, истакнувајќи ги како „визионерска инвестиција“:

  • „Фактот што македонските политичари имаа неколку средби со Гренел, кој може да биде новиот државен секретар, е силна стратегиска поддршка. Ова може да ја отвори вратата за подобро разбирање на македонските ставови, особено за моделот на одложено стапување во сила на уставните измени што ВМРО-ДПМНЕ го поддржува.“

Оваа „визионерска инвестиција“ и контактите со луѓето од кругот на Трамп би можеле да помогнат во олеснувањето на македонските евроинтеграции и решавањето на спорот со Бугарија.

средба мицкоски и ричард гренел
Христијан Мицкоски и Ричард Гренел

Долгорочните интереси на САД за стабилизација на Балканот

Еден од главните приоритети на САД на Балканот е стабилизирањето на регионот, што се вклопува во долгорочната стратегија за европска стабилност и безбедност. Според аналитичарите, новата администрација на Трамп би можела да игра важна улога во затворањето на отворените прашања во регионот, меѓу кои се и односите меѓу Македонија и Бугарија. Политичкиот аналитичар Владимир Божиновски верува дека САД ќе продолжат да работат на долгорочна стабилност, вклучувајќи го решавањето на сите „жаришта“ на Балканот, меѓу кои и Косово и Република Српска. Во таков контекст, Божиновски смета дека Македонија може да добие поддршка за решавање на проблемот со Бугарија:

  • „Американската политика кон Балканот има за цел да ги затвори сите отворени прашања, а нашиот спор со Бугарија би можел да добие дополнителна поддршка. Со модалитетот на одложено стапување на уставните измени, Македонија може да добие гаранции кои ЕУ не беше подготвена да ги обезбеди.“

Тој додава дека Македонија е дел од пошироката стратегија на САД за стабилизација на Европа, а поддршката на Трамп би можела да донесе позитивни промени и подобри релации со Бугарија.

Американската прагматичност и новиот пристап на Трамп кон Европа

Во емисијата „За или против,“ Божиновски објаснува дека САД можат да го искористат својот прагматичен пристап за решавање на отворените прашања на Балканот, вклучувајќи го и спорот меѓу Македонија и Бугарија. Тој смета дека Трамп покажал подготвеност за критика на европските политики кои го попречуваат развојот на регионот и дека истата прагматичност може да се покаже корисна и за Македонија.

  • „Трамп има директен и прагматичен пристап, иако Македонија не е на врвот на американските приоритети. САД можат да покажат поголема подготвеност за да го олеснат процесот за нас, особено ако се покаже дека ЕУ ги занемарува процесите на интеграција на земјите од регионот,“ објаснува Божиновски.

Во овој контекст, Македонија може да се надева дека поддршката на САД ќе придонесе за олеснување на односите со Бугарија и зголемување на стабилноста на Балканот. Американската поддршка би можела да овозможи поконструктивна улога во решавањето на прашањата кои долго време ги попречуваат македонските интеграции.

Поддршка од аналитичарите за прагматичниот пристап на САД

Политичкиот аналитичар Синиша Пекевски истакнува дека изборот на Трамп би можел позитивно да влијае врз спорот меѓу Македонија и Бугарија, но дека е потребно време за промени. Тој смета дека новата администрација на САД ќе биде фокусирана на решавање на два клучни глобални предизвика, како и на зајакнување на економијата, што значи дека поддршката за Балканот ќе зависи од овие фактори.

  • „Победата на Трамп е можност за нас, но треба да имаме на ум дека приоритетите на новата администрација ќе бидат насочени на глобално ниво. Сепак, блиските врски што ги имаме со неговиот тим се значајна предност која можеме да ја искористиме,“ вели Пекевски.

Пекевски додава дека македонската влада би требало да продолжи со лобирање преку своите дипломатски контакти и да ја искористи секоја можност за обезбедување на поддршка за националните интереси.

Македонската перспектива за стабилност со поддршка на САД

Поранешниот вицепремиер за евроинтеграции и амбасадор Васко Наумовски ја истакнува важноста на комуникацијата со новата администрација на САД и верува дека таа може да придонесе за стабилност на Балканот и олеснување на односите меѓу Македонија и Бугарија. Според Наумовски, американската надворешна политика е насочена кон долгорочна стабилизација на Европа, а таквата стратегија овозможува поддршка за решавање на отворените прашања кои ги попречуваат балканските земји.

  • „Соработката со блиските луѓе на Трамп може да биде значаен фактор за нашата стабилност и евроинтегративен пат. Американската администрација има долгорочен интерес за стабилизирање на Балканот како дел од Европа,“ истакнува Наумовски.

Со оглед на тоа што стабилноста на Балканот е приоритет за САД, оваа стратегија би можела да биде од корист за Македонија и да ѝ помогне во надминување на отворените прашања кои го попречуваат нејзиниот интегративен пат.

Стратешка можност за Македонија во новата администрација на Трамп

Со поддршката на администрацијата на Трамп и блиските контакти со соработниците на новиот претседател, Македонија има можност да го зајакне својот дипломатски пристап и да ги надмине предизвиците кои ги поставува Бугарија. Аналитичарите се согласуваат дека новата администрација би можела да покаже прагматичен пристап кон Балканот, што може да ја олесни стабилизацијата на регионот и да отвори пат за евроинтеграциите на Македонија.