Министерот за економија Крешник Бектеши прогласи крај на гарантираните цени од 1 март. Оваа ненадејна одлука предизвика загриженост кај граѓаните и кај експертите за потенцијалните последици врз цената на основните прехранбени производи.
Економски последици
Очекуван пораст на цените
Со укинувањето на мерката за гарантирана цена се очекува раст на цените на основните прехранбени производи. И покрај очекувањата за негово продолжување, министерот Бектеши смета дека новиот закон за забрана на нефер трговија ќе воведе ред на пазарот и ќе ги намали цените на храната.
Граѓанско незадоволство
Организацијата на потрошувачи на Македонија изразува незадоволство, која тврди дека мерката требало да биде продолжена до изборите. Укинувањето не само што значи зголемување на цените, туку и ги ограничува граѓаните, бидејќи оние без нови пасоши не можат да ги преминат границите за поевтини алтернативи.
Експертски мислења
Критика на аналитичарите
Економските аналитичари изразуваат резерва за одлуката, тврдејќи дека укинувањето на рестрикциите е лошо време и неминовно ќе доведе до инфлација. Бранимир Јовановиќ, економски аналитичар, ги критикува приоритетите на Владата, нагласувајќи дека граѓаните ќе го сносат товарот од поскапувањето.
Според него, оваа одлука треба да ја донесе новата влада, а не моменталната техничка влада.
Академски перспективи
Универзитетскиот професор Јован Пејковски истакна дека одлуката го занемарува потенцијалното влијание врз благосостојбата на граѓаните. Тој тврди дека законот за нефер трговски практики, кој допрва треба да се усвои, можеби нема ефективно да го спречи зголемувањето на цените.
Историски контекст
Искуство од минатото
Размислувајќи за искуствата од минатото, Маријана Лончар-Велкова укажува на поскапувања по отстранувањето на слични мерки. Лончар-Велкова тврди дека мерката требало да се продолжи и прошири за да се одржи постигнатата стабилност, спречувајќи натамошно осиромашување.
Според неа, гарантираните цени треба да останат до завршување на изборите.
Економски флуктуации
Додека цените првично се намалуваа, Лончар-Велкова забележува дека прехранбени производи кои не биле на листата продолжиле да растат, што влијаело на граѓаните при секое пазарење. Економистите се залагаат за продолжување на мерката за да се спречи понатамошна економска нестабилност.
Закон за нефер трговија
Правни размислувања
Законот за нефер трговија, клучен за регулирање на пазарот, се чека на усвојување. Пејковски предупредува дека дури и кога ќе биде донесен, тоа можеби нема да доведе до намалување на цените, но може да влијае на профитот на трговците.
Претходни мерки
Истакнувајќи ги претходните одлуки, Министерството за економија ги измени условите за промет на конкретни стоки, поставувајќи ограничувања на цените до 29 февруари. Со корекции беа опфатени низа производи, од бел ориз до свежи пилешки јајца.
Намалување на увозните давачки
Дополнително, Министерството ги намали увозните давачки за свеж зеленчук и домати, краставици и пиперки, со цел да ги намали економските притисоци.
Извор: Вечер