Науката е тема за која кај нас за жал ретко се зборува, со што се добива впечаток дека е донекаде табу тема. Сепак, важноста на науката не може да се потцени, бидејќи таа игра клучна улога во просперитетот на една нација. Ова го нагласува и Петре Макрески, редовен професор на Природно-математичкиот факултет, истакнувајќи дека инвестициите на нашата земја во науката се алармантно ниски во споредба со другите земји.
Макрески посочува дека буџетот наменет за науката годинава е еден од најниските во изминатата деценија. За да ги поставиме работите во перспектива, распределбата на средствата за науката од страна на Европската унија како процент од нивниот БДП е неколку пати повисока од нашата, со коефициент за 2021 година од 2,27%. Овој значаен диспаритет покажува колку заостануваме во однос на инвестирањето во научно истражување и развој.
Професорот Гулабоски, кој е познат по тоа што според Стенфорд листата е меѓу првите два отсто највлијателни научници на глобално ниво, изразува разочарување од средствата што ги добиваат универзитетите за научни зафати. Тој открива дека државата за сите универзитети издвојува само по еден милион евра годишно, што смета дека е понижувачко. Тој додава дека сегашната распределба на фондот за наука, врз основа на објавени трудови, значи дека научникот може да добие само неколку илјади до две илјади евра поддршка, што е бледо во споредба со трошоците за објавување на еден истражувачки труд во платени списанија.
Д-р Рубин Гулабоски, професор на Универзитетот „ГоцеДелчев“ во Штип, фрла светлина на финансиските предизвици со кои се соочуваат научниците. Тој ја нагласува потребата од зголемени државни инвестиции во научно истражување за да се држи чекор со остатокот од светот. Сепак, тој исто така смета дека тоа не треба да биде единствениот извор на поддршка, сугерирајќи дека треба да ги истражуваме фондовите на ЕУ за финансирање меѓународни проекти.
Ректорката Билјана Ангелова на УКИМ ги повторува овие чувства, нагласувајќи ја итната потреба државата повеќе да инвестира во научно истражување. Таа посочува дека и покрај зголемувањето на инвестициите за истражување и развој во другите региони, земјите во развој сè уште издвојуваат помалку од 1% од својот БДП на таквите напори. Во оваа насока, Македонија се најде во истата група, која инвестира само 0,3% од својот БДП во истражување и развој.
Во чест на значењето на науката, УКИМ додели годишни награди за најдобри научници и најдобар уметник од своите факултети за 2022 година, како дел од одбележувањето на Светскиот ден на науката за мир и развој. Ова признание ги истакнува вредните придонеси на поединци во областа на науката и поттикнува понатамошни научни потфати во рамките на универзитетот.
Како заклучок, евидентно е дека постои итна потреба од зголемени инвестиции во научно истражување и развој во нашата земја. Ниската буџетска распределба и недостатокот на финансиска поддршка за научниците и универзитетите го попречуваат напредокот и иновациите. За да напредуваме на глобално ниво, мораме да ја препознаеме важноста на науката и да преземеме значителни чекори за да дадеме приоритет и да инвестираме во неа.