Во сеизмички шок за политичката сцена на Македонија, поранешниот вицепремиер, Кочо Анѓушев, сега се најде заробен во озлогласената американска црна листа. Молкот на власта и млаките институционални реакции предизвикаа каскада од дискусии, додека вицепремиерката за довбро владеење, Славица Грковска, наводно се залага за цврсти мерки.
Институционален одговор: Исчекувањето на Грковска
Вицепремиерката Славица Грковска очекува брзи мерки и од домашните и од меѓународните институции. Грковска ја нагласува императивната соработка со САД, стратешки сојузник на Македонија и предлага измени на Законот за рестриктивни мерки. Целта е покрај постоечките санкции на ЕУ и ОН , да се додадат оние од САД, претставувајќи зајакнување на борбата против корупцијата и организираниот криминал.
„И претходно сум изјавила дека главната обврска е на домашните институции, но секоја помош од меѓународните институции, од нашите пријателски држави, особено САД, кои се стратешки партнер е добредојдена и очекувам меѓународните и домашните институции понатаму да ги преземат сите неопходни мерки согласно укажувањата. Веќе предложивме и тоа помина на Влада да се направат измени во Законот за рестриктивни мерки, при што покрај санкциите од ЕУ и ОН, ќе бидат додадени и санкциите од САД и тоа ќе биде дополнителна вредност во борбата против корупцијата и организираниот криминал“, порача Грковска.
Перспективата за промени на претседателот Пендаровски
Претседателот Стево Пендаровски внесува нијансирана перспектива и се повикува на изјавата на еден амбасадор. И покрај тоа што ја признава неопходноста од законски рамки, тој ја нагласува трансформативната моќ на промената на менталитетот. Пендаровски предвидува долготрајна политичка и социјална метаморфоза, залагајќи се за постизборна ера обележана со широк консензус и нов Рамковен договор за борба против корупцијата и подмладување на економијата.
„Не само закони, треба да го промениме менталиетот. Менталитетот се менува со години ако притоа има политичка волја и широк општетсвен консензус. Се наоѓаме пред еден долг политички и општествен процес. Моја проценка е дека одиме кон предизборен период, некои поголеми зафати нема да бидат можни поради предизборието. Но, со новиот парламент и влада, со еден широк консензус, да се направи нов Рамковен договор за борба со корупцијата и економијата“, рече претседателот Стево Пендаровски.
Кочо Анѓушев заврши на црната листа на САД
Загриженост поради законските измени
Дипломатите и експертите изразуваат голема резерва за неодамнешните измени во Кривичниот законик, наведувајќи ги потенцијалните дупки подложни на експлоатација за коруптивни практики. Амбасадорот на ЕУ, Дејвид Гир, изрази загриженост за амандманите со кои се намалуваат максималните законски казни, што потенцијално дозволува статутот на застареност да ги заштити сериозните случаи на корупција. Претседателката на ДКСК Билјана Ивановска ја повторува оваа загриженост, истакнувајќи го ризикот од појава на нови корупциски жаришта.
„Изразуваме сериозна загриженост за измените на Кривичниот законик со кои се намалува максималната законска казна, во некои случаи и за сериозна корупција што доведува и до пирмена на застарувањето како инструмент и се попрачува можноста на надлежните институции да истражуваат вакви случаи во иднина. Ваквите измени овозможуваат правна празнина која може да се користи во злоупотреба на јавната функција“, вели амбасадарот на ЕУ, Дејвид Гир.
„Она што се случи со Кривичниот законик, што претставува ново поле за трговија меѓу партиите, мене не ми дава надеж дека борбата со корупцијата ќе се зајакне, напротив остава простор за простор за нови жаришта“, рече претседателката на ДКСК, Билјана Ивановска.
Меѓународна димензија: Одлука на црната листа на Стејт департментот
Неодамнешниот потег на Стејт департментот, означување на Кочо Анѓушев како неподобен за влез во Соединетите Држави поради значителна корупциска вмешаност, додава уште еден слој на напорите за борба против корупцијата на Македонија. Оваа акција е усогласена со пошироката стратегија на Соединетите Држави, користејќи црни листи за да им помогне на земјите во справувањето со корупцијата и организираниот криминал, позиционирајќи се како клучен играч во глобалната борба против овие прашања.
„Соединетите Американски Држави го означуваат Кочо Анѓушев, поранешен вицепремиер на Македонија, како генерално неподобен за влез во Соединетите Држави поради неговата вмешаност во значителна корупција“, соопшти Стејт департментот.
Интеракцијата помеѓу домашните и меѓународните одговори, заедно со загриженоста за законските измени, дава нијансирана слика за предизвиците во борбата против корупцијата. Додека земјата се движи низ овие турбулентни води, повикот за промена на менталитетот и обединет фронт против корупцијата останува најважен.